Ethnoglobus » РЕЛИГИЯ » Iran hakimiyyəti bəhailəri casus elan edib

Iran hakimiyyəti bəhailəri casus elan edib

image
Qaynarinfo-nun suallarını Azərbaycan Bəhailəri Dini Mərkəzinin katibi Ramazan Əsgərli cavablandırır. 

- Ramazan bəy, bu günlərdə İranda bəhailərə qarşı hücum başlandı, evləri yerlə yeksan edilən adamlar vardı. Bununla bağlı video paylaşımınızı gördüm. Ümumiyyətlə, bəhailər kimlərdir və niyə belə sərt münasibətlə üzləşiblər? 

- Təəssüf ki, bəhailər bu din yaranandan bəri İranda daim təqiblərə məruz qalıblar. Bu təqiblər nəticəsində 20000-dən çox insan qətlə yetirilib. İranda 1979-cu ildən bəri isə yüzlərlə insan yenə öldürülüb, həbsə salınıb. Bəhailər heç vaxt siyasətə qarışmırlar, yaşadıqları ölkənin qanunlarına sözsüz itaət edirlər. Bu qədər təqib olunmalarına, öldürülmələrinə, əmlaklarının talan edilməsinə, təhsil ala bilməmələrinə baxmayaraq, heç vaxt qanunsuzluq etməmiş və siyasi etriazlara qoşulmamış bir icmanı nədə günahlandırmaq olar? Konkret olaraq İranda bəhailərin davranışında qüsur tapa bilmədikləri üçün onları casusluqda günahlandırırlar. Təxminən 200 illik tarixə malik 350 000-dən çox ən böyük bir dini azlığın bütün nümayəndələri necə casus ola bilər? Onların yeganə günahı bəhai olmalarıdır. Belə bir ittiham isə sadəcə vicdan azadlığını boğmaqdan və anaxronizmdən başqa bir şey deyil. Bu təqiblərə rəvac verənlər tarix qarşısında və ilahi ədalət qarşısında mütləq cavab verəcəklər. 

Sualın ikinci hissəsinə keçsək, mən hesab edirdim ki, 90-cı illərdən bu yana Azərbaycanda bəhai dini haqqında daha dolğun məlumat olmalıdır. Amma yoxdursa da, bəzi məlumatları təkrarlamaqda fayda var. Bəhailik dindir, təriqət deyil. Onun doğulması, yaranması 19-cu əsrin ortalarına təsadüf edir. 1844-cü ildə İranın Şiraz şəhərində Seyid Əli Məhəmməd adlı bir şəxs "Bab” ləqəbi götürərək elan etdi ki, Allahın zühurudur, müjdəçidir, gəlib xəbər versin ki, özündən sonra böyük bir ilahi məzhər gələcək. Ancaq Həzrət Babdan öncə Şeyx Əhməd Əhsayi və Seyid Kazım Rəşti adında iki nəfər Yaxın Şərqdə, xüsusilə Bəhreyndə, İraqda, İranda insanları hazırlayırdılar ki, ilahi yazılar - "İncil” və "Quran” əsasında zühurun baş vermə vaxtı yaxınlaşır. Onlar da insanları ayıldır, hazırlayırdılar. Bununla paralel 1820-30-cü illərdə Naxçıvanda-Ordubadda iki nəfər vardı: biri Molla Sadıq idi, Ordubadın Vənənd kəndindən. Molla Sadıq da insanları İmam Mehdinin zühur vaxtının yaxınlaşmasına hazırlayırdı. Onun çoxlu ardıcılları vardı. O vəfat edəndən sonra onun işini Seyid Əbdül Kərim adında şagirdi davam etdirdi. 1844-cü ildə Bab özünü elan edəndə bir çox yerlərdə, o cümlədən, Ordubadda və Zəngəzurda zühur vaxtına hazırlanmış insanlar ona iman gətirdilər. M.S. Ordubadinin yazdığına görə, onların ardıcıllarının sayı minlərləydi. Beləlikə, Babilik 1844-cü ildə başladı. Tarixçilər buna babilik hərəkatı da deyirlər. Amma əslində babilik bir din idi, çünki Bab özü deyirdi ki, mən peyğəmbərəm, məndən sonra daha böyük bir Məzhərin gəlişini müjdə vermək üçün gəlmişəm. 

Həzrəti Bab Təbrizdə edam ediləndən sonra onun ardıcılları arasında şahın vəzirinin oğlu əsilzadə Mirzə Hüseyn Əli adında bir nəfər Babın işini davam etdirdi. Şaha sui-qəsd cəhdindən sonra - 1852-ci ildən etibarən babilər ciddi şəkildə təqib olunmağa başladılar. Bir çox babini qətlə yetirdilər. Babın məşhur şagirdi Mirzə Hüseyn Əlini isə yoldaşları ilə birgə İraqa sürgün elədilər. O sonradan Bəhaullah ləqəbini götürmüşdü. 1863-cü ildə Mirzə Hüseyn Əli-Bəhaullah elan etdi ki, Həzrəti Babın vədini verdiyi şəxs odur. Həzrət Bəhaullaha iman gətirənlər bəhai adlandırılmağa başladılar və beləcə, Babilik sona yetdi, yerinə Bəhailik gəldi. Və Bəhailik bir din kimi yayılmağa başladı. 1963-cü ildə Bəhaullahın yazılarına və vəsiyyətinə uyğun olaraq, bu dinin davamçıları ali dini, ruhani və inzibati orqan olan "Ümumdünya Ədalət Evini” yaratdılar. Bu gün dünya bəhai icması bu Ədalət Evi tərəfindən idarə olunur. Bəhailər dünyanın 180-dan çox ölkəsində yayılıb. Bəhailərin ana prinsipi dünyanın, bəşəriyyətin birliyidir. Bütün bəhai təlimləri bəşəriyyətin birliyi ətrafında fırlanır. Hər şey buna xidmət edir, hər şey bu kontekstdə izah olunur. Həzrət Bəhaullah buyurur ki, "Birlik çadırı qurulub. Bir-birinizə yadlar kimi baxmayın. Siz hamınız bir ağacın meyvələri, bir budağın yarpaqlarısınız”. Yaxud "Birliyin nuru o qədər güclüdür ki, bütü yer üzün işıqlandırıb nura boyayar”.


"İslam qanunları ilə bəhailiyin qanunları arasında fərqlər var. Bu fərqlər bəşəriyyətin birliyi kontekstində keçərlidir. İslam dövründə biz bəşəriyyətin birliyindən danışa bilməzdik..." 

- Bəhailiyi başqa dinlərdən-xüsusilə bətnindən doğulduğu islamdan fərqləndirən ciddi nələrisə varmı? Onsuz da bütün dinlər bir-birinin davamıdır, təkrarıdır, belədirsə, yeni yanaşma, baxış yoxdursa, yeni dinə yaratmaq cəhdinə nə ehtiyac vardı? 

- Bəhailik bir islam ölkəsində yarandı. Dünyada mövcud olan dinlərdən hansına yaxındır sualı versəniz, təbii ki, cavab islam olar. Amma bu yaxınlıq bütün dinlərdə var. Mən islamla, başqa dinlərlə oxşar və fərqli cəhətlərdən daha çox başqa kontekstdən danışmaq istərdim. Bəhaullahın ana prinsipi bəşəriyyətin birliyidir. Daha bir vacib məqam isə dinlərin birliyidir. Söhbət burda dinlərin süni şəkildə birliyindən getmir. Bu, daha fundamental bir prinsipdir. Allah birdir, bəşəriyyət də birdir. Allahın insanları yönəltmək, istiqamətləndirmək istəyi vəhydir. Vəhyin özü də vahid bir prosesdir. Sadəcə bu prosesin tarixdə müxtəlif adları var. Vəhyin bir mərhələsi krişnaizmdir, o biri mərhələsi zərdüştlükdür, bir mərhələsi yəhudilikdirsə, bir mərhələsi xristianlıqdır. Bir mərhələsi islamdırsa, o biri mərhələsi bəhailikdir. Həzrət Bəhaullah özü buyur ki, "...bütün Peyğəmbərlər Allahın Əmrinin müxtəlif libaslara bürünmüş heykəlləridir. Əgər sən diqqətlə baxsan, görərsən ki, Onların hamısı bir çadırda sakindirlər, bir göydə uçur, bir taxtda əyləşib, bir nitqi söyləyir və eyni bir Dini bəyan edirlər”. Biz vəhy prosesini bu cür başa düşdükdə çoxlu məsələlər öz yerini tutur və ziddiyyətlər aradan qalxır. Dinlər arasında oxşarlıqlar da, fərqlər də var. Zatən fərqlər olmasa, yeni dinə də ehtiyac olmazdı. 

Yeni dinin doğuluşuna o vaxt ehtiyac yaranır ki, insanlar ictimai-sosial təkamüldə yeni mərhələyə çatırlar. Onların ehtiyacları, qabiliyyətləri dəyişir. Qabiliyyətlər inkişaf edir, yeni ehtiyaclar yaranır. Bu ehtiyacları qarşılamaq üçün Allah yeni qanunlar verir. Əvvəlkiləri dəyişir. Yeni din göndərir, ancaq bu, əvvəlki dinin inkarı deyil. Təbii ki, islam qanunları ilə bəhailiyin qanunları arasında fərqlər var. Bu fərqlər bəşəriyyətin birliyi kontekstində keçərlidir. İslam dövründə biz bəşəriyyətin birliyindən danışa bilməzdik. Çünkü, məsələn, Amerika kəşf olunmamışdı, biz bilmirdik ki, yer kürə şəkilindədir. Buna görə də bəşəriyyətin birliyindən danışmaq mümkün deyildi. Elmin, texnologiyanın yaratdığı yeni inkişaf mərhələsi bəşəriyyətin vahid bir orqanizm olduğunu ortaya çıxardı. Bəhailiyin yaranması da bu zərurətdən doğub. 

- Bəhailərin əsas mərkəzinin İsraildə yerləşməsi müəyyən suallar yaradır. Yəqin sizə də belə suallar verilir. Nə düşünürsünüz bu suallar barədə, nə cavab verirsiniz bu suallara?.. 

- Bu sual, doğrudan da tez-tez verilir. Məsələ bundadır ki, Həzrət Bəhaullah Osmanlı imperiyasında məhbus idi və onu İraqdan İstanbula, Ədirnəyə, daha sonra isə 1868-ci ildə İndiki İsrail ərizisində olan Əka şəhərinə sürgün etmişlər. Bu dövrdə İsrail dövləti yox idi və həmin ərazi Osmanlının tərkibindəydi. Həzrət Bəhaullah 1892-ci ildə Əkkada vəfat etdiyi üçün orada dəfn olunub və onun mavzoleyi də Əkka yaxınlığındadır. Bundan başqa Həzrət Babın mavzoleyi İsraildə Hayfa şəhərindədir və bu mavzoley də İsrail dövləti yaranmazdan əvvəl tikilib. Ona görə də Bəhai dininin dünya mərkəzi İsraildə yerləşir və buradan aydın görünür ki, bu məsələlərin İsrail dövləti ilə əlaqəsi yoxdur. Əkka və Hayfa şəhərləri, daha doğrusu, Həzrət Bəhaullah və Həzrət Babın mavzoleyləri bəhailər üçün müqəddəs sayılır və ziyarət obyektləridir. Bu səbəblərə görə də Ümumdünya Ədalət Evi, təbii olaraq, İsraildə yerləşir. Bundan başqa, bu məsələlər əvvəlki dinlərdə olan kəhanətlərin həyata keçməsidir və bu daha geniş mövzudur, daha doğrusu, ilahiyyat məsələsidir ki, istəyənlər araşdıra bilərlər. 


"Hacı Zeynalabdin Tağıyev qızlar məktəbi açmamışdan qabaq bəhailər Balaxanıda qız məktəbi açmışdılar" 

- Azərbaycanda məşhur bəhailərdən kimlərin adını çəkə bilərsiniz? 

- Naxçıvanda bəhailər incidildikdən, təzyiqlərə məruz qaldıqdan sonra Azərbaycanın başqa ərazilərinə üz tutub, orda bəhai icmaları yaradıblar. Bir çox yerlərdə bəhai icmaları olub və indi də var. Bəhailik yayıldıqca bir çox adamlar ora üz tutub. Məsələn, Mikayıl Müşfiqin atası Əbdülqədir İsmayılzadə bəhai olub. Bəhailər maarifçiliyə önəm verdiyinə görə, ziyalılar bu icmaya üz tutarmış. Əbdülqədir İsmayılzadə kasıb uşaqlarına pulsuz dərs verirmiş o vaxt. 

O vaxt Ordubadan gələnlər arasında bir vacib şəxs vardı - Ələkbər Məmmədxanlı. Qori seminariyasında Cəlil Məmmədquluzadə ilə bir yerdə oxuyub. Amma pulu olmadığına və Azərbaycan dilində danışdığına görə onu Qoridən çıxarıblar. O da sonralar gedib Xarkovda Mühəndislik İnstitutunu oxudu. Ələkbər Məmmədxanlı sonradan oldu Ələkbər Naxçıvanlı. Rus, fars və ərəb dillərini mükəmməl bilirdi və Əbdül-Bəhanın Tolstoya məktublarını tərcümə edirdi, göndərirdi. Tolstoy Əbdül-Bəhaya məktublarını Mirzə Ələkbər vasitəsilə çatdırırdı. 
Ələkbər Bakıda ziyalılar arasında bəhaliyi təbliğ edirdi. Ziyalılar bu dinə üz tuturdu. Məsələn, Hüseyn Cavid bəhai idi. Əliqulu Qəmküsar bəhailiyə rəğbət bəsləyənlərdən idi. Sabir bəhai olmasa da, Şamaxıda olanda bəhai məclislərində iştirak edirdi. Balaxanıya gələndən sonra da bəhailər ona dəstək olurdular. Ümumiyyətlə, o dövrlər bəhailər maarifçilik hərəkatına ciddi töhfə veriblər. Hacı Zeynalabdin Tağıyev qızlar məktəbi açmamışdan qabaq bəhailər Balaxanıda qız məktəbi açmışdılar. Musa Nağıyevin bəhai olduğunu yəqin ki çox adam bilir. 


"Tahirə çox cəsarətli qadın olub. Bəzi Qərb tədqiqatçıları hətta onu Janna Darkdan daha üstün qadın hesab edirlər" 

- Səhv etmirəmsə, sizin yazılarınızda bir fikrə rast gəlmişdim: müsəlman dünyasında çadranı ilk atan qadın Tahirə Qürrətüleyn adlı azərbaycanlı xanımdır. Bu fikri təsdiq edən mənbələr varmı? 

- "Tahirə tarixdə” kitabı var, Amerikada nəşr olunub. Tahirə haqqında elmi araşdırmaların məcmusudur. Tahirə ABŞ-da, Pakistanda, İranda daha çox araşdırlıb, nəinki Azərbaycanda. Bizdə heç kim buna cəhd eləməyib. Təkcə Əzizə Cəfərzadə "Zərrintac-Tahirə" adlı bir roman yazıb. Tahirə Qəzvin türküdür. Bir çox tədqiqatçılar onun türk olduğunu öz araşdırmalarında qeyd edirlər. O, bütövlükdə İran qadınlarının səsi idi. Üç dildə, ərəb, fars, Azərbaycan dillərində bədahətən şeirlər deyirdi. Babın özünü görmədən ona iman gətirmişdi. Onun əsl adı Səlimədir. Tahirə adını ona Həzrət Bəhaullah verib. 1848-ci ildə babilərin toplatısında Tahirə ilk dəfə çadranı atır və buna görə onu qınayır, ismətini şübhə altına alırlar. Belə olduqda Həzrət Bəhaullah onun təmizliyini və iffətini göstərmək üçün ona "Tahirə” adı verir ki, bu "pak” deməkdir. 

Həmin tədbirdə o çoxsaylı kişilərin arasında yeganə qadın idi. O kişilərin arasına üzü açıq çıxır. Hətta babilər də bu addımı düzgün anlamırlar. Amma o çox cəsarətli qadın olub. Bəzi Qərb tədqiqatçıları hətta onu Janna Darkdan daha üstün qadın hesab edirlər. Onun bənzəri tarixdə çox azdır. Zəkanın, imanın, gözəlliyin və cəsarətin ö dövrdə bir qadında birləşməsi nadir rast gəlinən şeydir. Tahirədə bunların hamısı vardı. Təəssüf ki, onu 1852-ci ildə Tehranda "İdelxani” adlanan bağda boğub öldürürlər. Son sözü də bu olub ki, məni öldürə bilərsiniz, ancaq qadınların azadlığının qarşısını heç vaxt ala bilməyəcəksiniz. Sonradan rus yazıçısı İzabella Qrinevskaya "Bab” adlı pyes yazdı. Tahirə də həmin pyesin əsas qəhrəmanlarından biridir. Həmin pyes Moskvada, Londonda, Sankt-Peterburqda tamaşaya qoyuldu. Hətta Sankt Peterburq truppası həmin tamaşanı 1907-ci ildə Bakıda da oynadı. 


Azərbaycanda bəhailərin sayı nə qədərdir? 

- Dediniz, vaxtilə Azərbaycanda bəhailərin sayı çox olub. İndi vəziyyət necədir?  

- Biz statistika aparmırıq. Təbii ki, icmanın böyük hissəsi var ki, onlar icmanın inzibati sistemində iştirak edirlər. Amma bəhai icmasının bir xüsusiyyəti budur ki, biz bəhai ilə qeyrilərinə fərq qoymuruq. Bizim üçün biz, siz, onlar anlayışı yoxdur. Bütün hallarda bəhai icmasının üzvləri yüzlərlə deyil, minlərlədir. Bizim əsas işimiz və məqsədimiz də hansısa ayinlər icra etmək deyil. Bəhailikdə dini ibadət fərdidir. Bizim əsas məqsədimiz dünyanın yaxşılaşdırılmasına, cəmiyyətin inkişafına töhfə vermək üçün biliyimizi genişləndirmək, qabiliyyət və bacarıqlarımızı inkişaf etdirmək və bunu dinindən asılı olmayaraq hər kəslə etməkdir. 

- Ramazan müəllim, sizcə Azərbaycanda dövlət-din münasibətləri hansı səviyyədə qurulub? Hökümət dini icmalarla hansı səviyyədə işləyir? 

- Məncə, yüksək səviyyədədir. Xüsusilə Dini Komitə bu sahədə çox fəal iş aparır. Dini icmaların bir-birinə yaxınlaşması, tolerantlıq, multikulturalizm kontekstində çox yaxşı, nümunə ola biləcək mühit var. Bu da icmaların inkişafına çox yaxşı şərait yaradır. Ancaq şəraitin yaradılması ilkin addımdır. Bu ölkənin mənəvi həyatını daha da zənginləşdirmək istiqamətində davamlı dialoq, gerçək diskurs və məşvərət olmalıdır.

- Sizcə, elmin, texnologiyanın bu səviyyədə inkişaf etdiyi, baxışların, yanaşmaların dəyişdiyi indiki dövrdə dini söhbətlərə, baxışlara hacət varmı?

- Bu, yaxşı bir sualdır. Doğrudan da indiki zamanda dinin yeri və rolunu özümüz üçün bir daha müəyyən etməliyik. Bildiyimiz kimi, elm və din iki bilik sistemi olub insanlığın inkişafı üçün zəruri bilik və baxışları, praktika və dəyərləri verir. Elmin rolu aydındır və bu gün dünyanı elmi nailiyyətlərsiz və texnologiyasız təsəvvür etmək mümkün deyil. Bəs din? Necə ki elm elmdir, o cür də din dindir. Elmi necə qəbul ediriksə, dini də o cür qəbul etməliyik. Daha dəqiq desək, bütün insanlar üçün bir elm olduğu kimi, hamı üçün də əsində bir din vardır. Elm yeniləndiyi və inkişaf etdiyi kimi, din də yenilənir, dini təfəkkür də inkişaf edir. Dinlə bağlı problem onu ehkamlara əsir edib dəyərdən salan yanaşmadır ki, bu da onu canlılıqdan və həyat gücündən məhrum edir, intellektual kəsimdə ikrah yaradır, onu mövhumatla eyniləşdirməsinə yol açır. Dini həqiqət nisbidir. Ehkamçılıq bu nisbiliyi rədd edərək həqiqət barədə nisbi və natamam olan bir konsepsiyanı bütün bəşəriyyət və bütün dövlər üçün mütləq və dəyişməz olan bir sistemə çevirmək istəyir. Problem məhz burda başlayır. Əslində elm və din gerçəkliyi qavramağın və təsvir etməyin iki yoludur. Onları bir-birinə qarşı qoymaq olmaz, onlar bir-birini tamamlayır. Bəhailər inanırlar ki, din də müasir tələblərə cavab verməlidir. Ona görə də din də yenilənir. Amma bu yenilənməni insanlar edə bilməzlər. Din Allahdan olduğu üçün onu da ancaq O yeniləyə bilər və bu vəhy vasitəsilə baş verir. Bəhai dini bu yenilənmənin, yəni kəsilməz Vəhy prosesinin indiki mərhələsidir. 

İnsanlığın sosial təkamülündə yeni mərhələ başlayıb və bəhai dini təlimləri, bizim inancımıza görə, məhz bəşəriyyətin bugünkü ehtiyaclarını ödəmək, problemlərini həll etmək üçün göndərilib. Bəşəriyyət öz inkişafında körpəlik, uşaqlıq və yeniyetməlik dövrlərini arxada buraxıb və artıq yetkinliyin astanasındadır. Ona görə də ona yeni bilik, baxış və münasibətlərini tənzimləyən yeni qanunlar lazımdır. İnsanlığın uşaqlıq yaxud yeniyetməlik dövrünə xas davranışı onun yetkinlik dövründə adekvat deyil. "İnsanların könül quşlarına yeni uçuş öyrətmək lazımdır”. Həzrət Bəhaullah buyurur ki, "Bütün insanlar hər zaman inkişaf edən sivilizasiyanı irəlilətmək üçün yaradılıblar”.

Bu mənada ədəbiyyat və incəsənət də istisna deyil. Bu gün əslində çox şey dalandadır. Konkret olaraq bizdə elmdə də, ədəbiyyatda da, kinoda da yeni üfüqlər açmaq mümkündür. Bunun üçün epoxanın ruhunu tutmaq lazımdır. İstənilən sahədə nə qədər alicənablıqla işə başlasaq da, nə qədər fədakarlıq göstərsək də, bütün bunlar bəşəriyyətin birliyi kontekstində deyilsə, bəşəriyyətin birliyi üfüqünə baxmırsa, ikinci, üçüncü addım dalandır. Bugünkü ədəbi prosesləri az-çox izləyirəm. İstedadlı adamlar var. Həyatın müxtəlif anlarını gözəl, orjinal şəkildə göstərən epizodları görmək olur. Amma ideya yoxdur. İkincisi də işıq azdır. Əsərdə işıq yoxdursa, o çətin ki ədəbiyyat olsun. Gerçəklik eşqi ilə ədəbiyyatı, ədəbi mühiti qaranlıqla doldurmaq yanlışdır, zərərlidir. Bəşəriyyət özünün yetkinlik yaşına çatması ərəfəsində ikən ədəbiyyat da yəqin ki libasını dəyişməlidir. İnsanın özünü tanımasında yeni mərhələ başlayıb. Bu mərhələnin nə gətirdiyini və insanların ruhi ehtiyaclarını şüurlu və ya intuitiv olaraq necə ödəməyə çalışmalarını, çabalarını təsvir etmək üçün, yəqin ki ədəbiyyat da özünə yenidən baxmalıdır. Bügünkü insanın tələbatı başqadır. Həzrət Bəhaullahdan yenə bir sitat gətirim: "Hər şeyi bilən Həkimin əli dünyanın nəbzi üzərindədir. O, dərdi görür və qüsursuz hikməti ilə dərman verir. Hər günün öz müşkülü var, hər başın öz sevdası. Bugünkü dərdin bir dərmanı var, sabahkının başqa bir dərmanı. Yaşadığınız günün dərdlərinə baxın və onun ehtiyac və tələblərindən danışın”.

Ağa Cəfərli

“350 min casus olar?”- Azərbaycanda Bəhai icmasının təmsilçisi ilə müsahibə | Qaynarinfo.az 





ДРУГИЕ НОВОСТИ
ВСЕ НОВОСТИ
18:13LƏZGİ ÇÖRƏYİ - ХЬРАН ФУ11:13Alagöz kəndində XIII əsrə aid Yəhudi (Xəzər?) qəbiristanlığı.21:38Что стоит за решением США построить порт в Газе?19:06İRAN ÖZ AMPLUASINDA20:44Цифровая зависимость ухудшает как физическое, так и психическое здоровье20:15Fransanın İrana qarşı tarixi düşmənçiliyi20:25С грустью вдыхая людей безразличие, Ангел страдает в собачьем обличии…21:58«ТРАДИЦИОННЫЕ КАЛЕНДАРНЫЕ ОБРЯДЫ ТАТАРСКОГО НАРОДА»21:12TATAR XALQININ BAHAR BAYRAMLARI22:59В Баку состоялся Фестиваль татарской кухни18:03Qonşun İran olsa12:35«Новруз» и «Эргенекон» в понимании наших предков11:30Русский праздник Навруз19:28Гагаузия меж двух огней: почему автономия оказалась в центре конфликта с Кишиневом.13:41Мэрцишор – мартовское очарование. О празднике, его символе, исторических находках, легендах и традициях13:18Казахстанский каллиграф, обучавшийся мастерству в Турции, представил свои работы в Астане20:55Армения, созданая как антиосманский и антиперсидский проект для современной России полностью утратил свое значение00:1528 февраля отмечается Всемирный день татарской кухни.16:24İRANIN SEÇİMSİZ SEÇKİLƏRİ16:18Межэтнические брачные союзы: чем они хороши или плохи16:41Novruzun ilk çərşənbəsi - Su çərşənbəsi günüdür16:05Казахстан превратился в важного торгового партнера ЕС в Центральной Азии17:50Айдар - особая традиция в Казахстане сохранять прядь волос на макушке у мальчиков14:06Англо-аргентинский территориальный спор вновь стал актуальным13:48İKİ TƏBRİZ ÜSYANI16:42Искусственно деформированный череп из некрополя Кухуроба22:02Ильхам Алиев: Тюркский мир - это наша семья21:50SEPAH MƏNTİQİ18:49İRAN DÜŞMƏNLƏRƏ “KİŞ(ŞAH)” DEYİB, “MAT” ETDİ16:31Турецкие ученые: Рост числа айсбергов в Южном океане - свидетельство изменения климата16:49ВРЕМЯ ЦВЕТЕНИЯ ЛЮБВИ16:37Почему Караван идет, ... или oбращение к российским ученым09:01Узбекистан создаёт новую национальную систему общественной безопасности09:00Узбекистан укрепляет основы политической стабильности, укрепляя межэтническое согласие и дружественную обстановку в Центральной Азии16:03Слово о Великом Устаде кумыкского народа15:04Праздник Саде в Иране: победа над силами тьмы, мороза и холода18:36Сагаалган (Цаган Сар) 2024: история и традиции буддийского праздника18:13Президент Монголии издал указ о продвижении музыкального инструмента морин хуур14:50Məhəmməd Əmin Rəsulzadə 140 (I yazı): Rəsulzadə və İran inqilabı11:28İran’da Türk Kimliği10:22Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Mavi Vatan’daki önemi nedir18:49გულნარა ინანჯის ცხოვრება საზღვრების გარეშე08:52KİÇİK ÇİLLƏ –YALQUZAQ ayı başlayır18:33Отношения Ирана и России: от исламской революции до наших дней (ЧастьIII)18:20Будет снят узбекско-азербайджанский фильм о Максуде Шейхзаде13:33LAZLAR KİMDİR?18:41В античном городе Дара в Турции найден канал возрастом 1500 лет13:37Фильм иранских режиссеров номинирован на премию «Золотой медведь» Берлинского кинофестиваля17:12Отношения Ирана и России: от исламской революции до наших дней (Часть II)16:50Отношения Ирана и России: от исламской революции до наших дней ( I часть)18:22Традиционные шоу в лесу баобабов в Сенегале предлагают туристам красочные фрагменты культуры страны18:42Первая пилотируемая космическая миссия - национальная гордость Турции15:38Страны Центральной Азии заявили о поддержке принципа «одного Китая»14:07Как талибы уничтожают память о самом известном полевом командире хазарейцев17:44RƏSULZADƏ – 140 “II Beynəlxalq Rəsulzadə Qiraətləri” 2.17:42RƏSULZADƏ – 140 “II Beynəlxalq Rəsulzadə Qiraətləri” 1.14:50Власти Казахстана исключили «Талибан» из списка запрещенных в стране организаций13:09Azər Cəfərov: Müasir İran cəmiyyəti iqtidarın bəhailərə qarşı talan və təzyiqlərinə qatılmır22:00İranda "Aşıqlar incəsənət ensiklopediyası"nın təqdimat mərasimi olacaq22:32В Украине ПЦУ впервые отмечает Рождество 25 декабря – а не 7 января11:29Gazze'deki savaşın Doğu Akdeniz'deki gaz sahalarının gelecekteki gelişimi üzerinde uzun vadeli sonuçları olabilir11:20Лефкоша отреагировала на шаги Южного Кипра по «Национальному морскому пространственному планированию»18:39İran milli kimliyində fars dili üçün yaranan təhlükə22:16Более 19,4 тысячи этнических казахов получили статус кандаса с начала года12:59TÜRKLERDE GÜNEŞE SAYGI: ÇİLE GECESİ19:31Разница империи и многонационального государства очень разительна с либеральным прочтением19:21Доходы Монголии от туризма впервые составили $1 млрд19:12Çılə id19:06“QARAQIŞ”, YƏNİ “BÖYÜK ÇİLLƏ” BAŞLAYIR20:28Pope Francis approves Catholic blessings for same-sex couples, but not for marriage20:04Papa Fransisk eyni cinsli izdivaclara İCAZƏ VERMƏYİB19:03Навруз как феномен мировой культуры. Часть II19:02Навруз как феномен мировой культуры. Часть I19:00Еврейская культура не всегда была ответом на нееврейскую культуру18:45Mossad's assassination threat and the reaction of Turkish intelligence16:30Vision of ‘Türkiye's century’: Türkiye as a system-building actor16:10В Москве прошла конференция: «Народы Молдовы в России - дружба на века».18:25Türkiye'nin ilk uzay yolcusu Gezeravcı'nın 9 Ocak'ta uzaya gönderilmesi planlanıyor16:10Sovet-İran danışıqlarının müvəffəqiyyətlə başa çatdırılması12:24В турецкой Конье чтят наследие великого поэта-мистика «Мевляны»12:19Никто из официальных лиц и спортивных чиновников России и Беларуси на Олимпиаду не будут приглашены16:15Узбекистан устремлен к «зеленой» экономике16:08Обеспечение конституционных прав граждан - основной вектор реализации социальной политики Узбекистана15:57Конституционные основы развития свободной рыночной экономики в Узбекистане15:46Усиление конституционных основ деятельности национальных институтов по правам человека в Узбекистане15:30Конституция Узбекистана в новой редакции — правовая основа устойчивого развития18:24Enhancing the Guarantees of Human Rights Protection in the New Constitution of Uzbekistan18:16Усиление гарантий защиты прав человека в новой Конституции Узбекистана11:13Uzbekistan is fortifying the foundations of political stability by strengthening interethnic harmony and friendship in Central Asia11:04Uzbekistan is creating a new national public security system21:40TÜRK BOYLARINDA KAMÇI21:50Президент Молдовы: Наш путь с Румынией общий – наше место вместе в ЕС21:41Klaipėdos I. Kanto viešosios bibliotekos direktorė Renata Rudienė: „Gimtasis Lazdijų kraštas visada užims dalelę širdies“13:44Xanlar Həmidin yeni şerləri "Ethnoglobus.az"-ın təqdimatında12:59Qarabağ xanlığı və ləzgilər11:21Антропологические материалы из Хошбулага (Азербайджанская Республика)18:08İnqilabçılar diyarı İran20:23Смерть и эволюция человека16:02Захватчики "Галактики": станут ли хуситы новой военной силой в Красном море17:00УРАРТСКАЯ «ДВОРЦОВАЯ КЕРАМИКА» НА ПОСЕЛЕНИИ ХУДУТЕПЕ (АЗЕРБАЙДЖАНСКАЯ РЕСПУБЛИКА)17:0640 yıllık varlık mücadelesi: KKTC dimdik ayakta11:46В Тегеране спорят о вариантах участия в войне против Израиля20:01İSLAM VƏ ƏRƏB DÜNYASININ HƏMAS- İSRAİL MÜHARİBƏSİNƏ MÜNASİBƏTİ14:38ИЗ ИСТОРИИ ИЗУЧЕНИЯ ТАЛЫШСКОГО ЯЗЫКА13:58Чи чIалан куьгьне къатар18:39Влияние Мирзы Фатали Ахундова на судьбу родного народа оказалось безмерным.18:28“EGYPTIAN STATUE”, REVEALED IN THE SOUTH-EASTERN REGION OF AZERBAIJAN, IN THE SYSTEM OF ANCIENT CULTURAL AND TRADE RELATIONS12:42Şöhrətpərəstlik bəladır20:14TALIŞ - MUĞAN BÖLGƏSİ ARXEOLOJİ TƏDQİQATLARDA11:10В Таджикистане официально и одновременно работают посольства двух афганских правительств10:56İsrail -Həmas qarşıdurması və fürsətcil İran14:34Институт Гэллапа признал Таджикистан самой безопасной страной в мире14:27Ташкентский саммит: новые перспективы для широкого сотрудничества стран ОЭС14:06Ethnic Russian Men Disappearing in Heartland and Being Replaced by Immigrants, Demographers Say13:58Ashgabat May Soon Follow Baku in Defining Ties with Turkey with the Formula ‘One Nation, Two States,’ Turkish and Russian Commentators Say15:43История жизни героя первой Карабахской войны издана в виде книги в Казахстане15:33Türk Devletleri Teşkilatı Zirvesi: 21. yüzyıl bir Türk yüzyılı olabilir mi?14:01Karabakh victory: Enhanced cooperation in region18:41Южно-Китайское море: новый зигзаг конфронтации?13:32В Стамбуле состоялся медиа-саммит информагентств тюркских государств14:51На острове Корфу хранятся артефакты культурного наследия Узбекистана12:29Azərbaycanca-haputca lüğət dərc olunub12:23Azərbaycanda "Talış dili" dərsliyi dərc olunub16:06Большая Евразия и Великий Туран: возможно ли взаимодействие?11:27В Китае открылся футуристичный Музей научной фантастики11:06Люди по всей Европе тысячелетиями ели «пищу маргиналов»20:32Древние карты Казахского государства показали на выставке17:22В Каратальском районе открыт новый историко-краеведческий музей17:02В Азербайджане продолжаются учения «Мустафа Кемаль Ататюрк - 2023»19:10Армия Израиля атаковала объекты «Хезболлы» на юге Ливана19:02«Хезболла» сообщила о новых атаках против Израиля18:56Türkiye’deki kazılarda yeni Hint-Avrupa dili keşfedildi19:46İRAN-AMERİKA MÜHARİBƏSİ19:24Истории казахстанских азербайджанцев19:16Как живут казахи в Азербайджане18:57Байден: Израиль не причастен к удару по больнице в Газе21:28KİMİN ƏRAZİSİ, KİMİN İQTİSADİYYATI DAHA BÖYÜKDÜR?12:49“Milli-mənəvi dəyərlərin və ictimai davranış qaydalarının təbliği” mövzusunda tədbir keçirilib12:15„Hamasi liidritel pole Gaza jaoks normaalset elu vaja, nemad elavad välismaal.“ Politoloog selgitab, kus on tänase konflikti juured11:26Why has the Gaza ground invasion been delayed since Friday?10:48Fələstin Dövlətinin Azərbaycan Respublikasındakı Səfiri Nassir Abdul Karim Abdul Rahimin bəyanatı10:40Statement by the Ambassador of the State of Palestine to Azerbaijan Nassir Abdul Karim Abdul Rahim18:02Жители Баку знакомятся с казахской культурой17:57Bakı sakinləri qazax mədəniyyəti ilə tanış olurlar17:51Баку тұрғындары қазақ мәдениетімен танысуда17:57Русский язык в школах стран ЕАЭС и Азербайджана17:50Израиль впервые с 2006 года применил РСЗО в Газе17:41Из каких стран ЕАЭС в Азербайджан чаще всего приезжают туристы18:37Азербайджанская полиция несет службу на пунктах, освобожденных российскими миротворцами в Карабахе18:211941-1946-cı illərdə Cənubi Azərbaycanda xalqın milli özünüdərk prosesinin yüksəlişi və Azərbaycan dilinin mövqeyi18:14Rza Azəri: Mühüm bir sənəd14:26Fələstin Xarici İşlər və Qürbətçilər Nazirliyinin Bəyanatı21:02Труби шофар!!!13:49ХАМАС объявил Израилю войну14:40На Ташкентском кинофестивале состоялся форум культурной организации ТЮРКСОЙ14:24İRANDA KAPİTALİST, YOXSA XALQ HÖKUMƏTİDİR?11:34“Milli-mənəvi dəyərlərin və ictimai davranş qaydalarının təbliği” mövzusunda tədbir keçirilib.13:30İSLAM İLƏ XRİSTİANLIQ ARASINDA SÜLHÜN ELÇİSİ - ASSİZİLİ FRANSİSK18:57По случаю праздника Середины осени и Дня образования КНР оффшорные беспошлинные продажи в провинции Хайнань составили 426 млн юаней14:21МИД Турции: Организация тюркских государств служит делу мира и стабильности14:08Şuşalı qəhrəman İsrafil İbrahimova həsr olunmuş "Yalnız irəli-4" sənədli filmi nümayiş olunub10:07В Азербайджане издана монография "Этнокультурные сообщества Шахдага: между прошлым и будущим"09:43" Şaxdağın etnomədəni cəmiyyətləri: keçmiş ilə gələcək arasında" adlı monoqrafiya dərc olunub.17:42Peşmerge Kerkük'e geri mi dönüyor?17:23Путь урегулированию на Кипре - принцип двух государств17:15Beynəlxalq radio Qarabağda fəaliyyətə başladı: xəbərlər həm də erməni dilində təqdim ediləcək18:53Президент Байден встречается с премьер-министром Нетаниягу и оказывает на него давление18:24В Анкаре стартовал Фестиваль мировых культур с участием посольств 55 стран20:59Азербайджанцы Молдовы выступают против минного терроризма Армении15:16Антитеррористическая операция Азербайджана в Карабахе15:10В Евлахе завершилась встреча представителей властей Азербайджана и армянских жителей Карабаха19:19Туранские пустыни включены в список Всемирного природного наследия ЮНЕСКО17:28İmadəddin Nəsimi haqqında İranda tədqiqatlar16:26A Human Rights Report on the Azerbaijani Turks in Iran: April-June 202316:14Минобороны Азербайджана: В Карабахе начаты локальные антитеррористические мероприятия17:09Веха турецко-японской дипломатии: фрегат «Эртугрул»20:20В Баку состоялось праздничное мероприятие, посвященное еврейскому Новому году19:50Türk-Japon diplomasisinin miladı: Ertuğrul Fırkateyni18:24Ильхам Алиев рассказал о новой сфере сотрудничества между Азербайджаном и странами Центральной Азии19:00В Кыргызстане пройдет Конгресс «История тюркских государств»17:25Путин отметил важность реализации масштабных проектов на Дальнем Востоке13:24Карстовые воронки в Турции: причины их возникновения19:31Президент Алиев принял министров тюркских государств17:53В столице Татарстана продолжается фестиваль мусульманского кино11:2331 Ağustos günü çekilen iki telgraf14:40На матрице истины:Родословная армян и урартийская концепция (Продолжение)14:33На матрице истины:Родословная армян и урартийская концепция13:17На матрице истины ( Продолжение)13:09На матрице истины20:25К чему стремится Иран, вступая в БРИКС?16:17В Казахстане возрождают редкую породу собак12:19Дом для Матрешки13:26Sepah emissarının Gürcüstanda din adı altında fəaliyyəti19:49Белуджские сепаратисты столкнулись с проникновением исламских террористов19:35Узбекистан и Азербайджан создали Высший межгосударственный совет19:08Политические манипуляции Армении в Лачинском коридоре17:50Чем важен визит главы МИД Турции в Ирак18:47Американцы устраивают саммит с Японией и Южной Кореей против Китая, России и КНДР18:38Тайваньский вопрос: Токио посылает разнонаправленные сигналы Пекину22:44ŞEYX NƏSRULAH MARNEULİDƏ.\ALLAH SƏNƏ RƏHMƏT ELƏSİN C.MƏMMƏDQULUZADƏ
САМОЕ ЧИТАЕМОЕ
  1. Узбекистан укрепляет основы политической стабильности, укрепляя межэтническое согласие и дружественную обстановку в Центральной Азии
  2. «Новруз» и «Эргенекон» в понимании наших предков
  3. Alagöz kəndində XIII əsrə aid Yəhudi (Xəzər?) qəbiristanlığı.
  4. Русский праздник Навруз
  5. Слово о Великом Устаде кумыкского народа
  6. ВРЕМЯ ЦВЕТЕНИЯ ЛЮБВИ
  7. LAZLAR KİMDİR?
  8. Узбекистан создаёт новую национальную систему общественной безопасности
  9. Отношения Ирана и России: от исламской революции до наших дней ( I часть)
  10. გულნარა ინანჯის ცხოვრება საზღვრების გარეშე
  11. Сагаалган (Цаган Сар) 2024: история и традиции буддийского праздника
  12. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Mavi Vatan’daki önemi nedir
  13. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə 140 (I yazı): Rəsulzadə və İran inqilabı
  14. В античном городе Дара в Турции найден канал возрастом 1500 лет
  15. Почему Караван идет, ... или oбращение к российским ученым
  16. Отношения Ирана и России: от исламской революции до наших дней (Часть II)
  17. Novruzun ilk çərşənbəsi - Su çərşənbəsi günüdür
  18. TATAR XALQININ BAHAR BAYRAMLARI
  19. Будет снят узбекско-азербайджанский фильм о Максуде Шейхзаде
  20. В Баку состоялся Фестиваль татарской кухни
  21. Президент Монголии издал указ о продвижении музыкального инструмента морин хуур
  22. SEPAH MƏNTİQİ
  23. KİÇİK ÇİLLƏ –YALQUZAQ ayı başlayır
  24. Фильм иранских режиссеров номинирован на премию «Золотой медведь» Берлинского кинофестиваля
  25. Ильхам Алиев: Тюркский мир - это наша семья
  26. İRAN DÜŞMƏNLƏRƏ “KİŞ(ŞAH)” DEYİB, “MAT” ETDİ
  27. Мэрцишор – мартовское очарование. О празднике, его символе, исторических находках, легендах и традициях
  28. Армения, созданая как антиосманский и антиперсидский проект для современной России полностью утратил свое значение
  29. İran’da Türk Kimliği
  30. Англо-аргентинский территориальный спор вновь стал актуальным
  31. Искусственно деформированный череп из некрополя Кухуроба
  32. İKİ TƏBRİZ ÜSYANI
  33. Айдар - особая традиция в Казахстане сохранять прядь волос на макушке у мальчиков
  34. Отношения Ирана и России: от исламской революции до наших дней (ЧастьIII)
  35. Qonşun İran olsa
  36. Турецкие ученые: Рост числа айсбергов в Южном океане - свидетельство изменения климата
  37. Праздник Саде в Иране: победа над силами тьмы, мороза и холода
  38. Казахстан превратился в важного торгового партнера ЕС в Центральной Азии
  39. Межэтнические брачные союзы: чем они хороши или плохи
  40. «ТРАДИЦИОННЫЕ КАЛЕНДАРНЫЕ ОБРЯДЫ ТАТАРСКОГО НАРОДА»
ОПРОС

Где будете встречать Новый год?


 
«    Mart 2024    »
B.e.Ç.a.ÇC.a.CŞB
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031
ГАЛЕРЕЯ