Ethnoglobus » ЭТНОПОЛИТИКА » دریاچه اورمیه با حکومت جمهوری اسلامی احیاء نمی‌‌شود

دریاچه اورمیه با حکومت جمهوری اسلامی احیاء نمی‌‌شود

image

ماشااله رزمی


با آغاز فصل تابستان ۲۰۲۳ دریاچه اورمیه در وضعیت خشک شدن سریع قرارگرفته و طبق محاسبات انجام شده و تحقیقاتی که دانشگاه صنعتی شریف، ناظراحیاء دریاچه اورمیه، انجام داده است تا اواسط مهرماه و شروع فصل بارندگی دریاچه بر اثر تبخیر آب کاملا خشک خواهد شد. هم اکنون دریاچه در وضعیت پلایا قرار دارد و بعد از خشک شدن به کویر تبدیل خواهد شد. پلایا یک لغت اسپانیائی است ودراصطلاح زمین‌شناسی به گودال‌هائی در وسط بیابان گفته می‌شود که آب باران در آن جمع می‌شود.

دریاچه اورمیه با مساحتی ۶ هزار و دویست کیلومتر مربع، طول ۱۲۰ کیلومتر و عرض تقریبی ۵۰ کیلومتر، تا پانزده سال پیش دومین دریاچه آب شور دنیا بود و ۳۳ میلیارد متر مکعب آب داشت ولی اکنون در دومین ماه تابستان حدود هفتصد هزار متر مکعب آب در آن باقی مانده و با خشک شدن کامل دریاچه، ۱۰ میلیارد تن نمک مخلوط با املاح دیگر بر جای می‌ماند.

ضخامت نمک ته‌نشین شده در قسمت شمالی دریاچه بیش از ۴ متر و در قسمت‌های شرقی و جنوبی حدود دو متر می‌باشد. با تداوم بحران دریاچه در ۱۵ سال گذشته، نمک‌های ته‌نشین شده به هم چسبیده و گودی‌های دریاچه را پر کرده و کف دریاچه را بالا آورده‌اند یعنی دریاچه دیگر عمقی ندارد و بیشتر شبیه آب‌نما شده است. اکنون نمک‌های خشک به‌صورت کریستال هستند و در آینده با تابش آفتاب به‌صورت پودر درمی‌آیند و با وزش باد و طوفان، سونامی نمک رخ خواهد داد و انفجار بمب ریزگرد نمک، منطقه را به کویر غیرقابل سکونت تبدیل خواهد کرد. آسیب‌دیدگان از این فاجعه اکولوژیکی در کوتاه مدت ۶ میلیون نفر و در بلندمدت ۱۵ میلیون نفر خواهند بود و شهر سه میلیون نفری تبریز از اولین قربانیان آن خواهد بود زیرا جهت وزش باد از غرب به شرق است و دریاچه متصل به دشت تبریز می‌باشد و هیچ مانع طبیعی هم بین دریاچه و شهر وجود ندارد.

تنها موجود زنده سخت‌پوست ریز این دریاچه یعنی آرتمیا با نام علمی «آرتمیا اورمیانا» که به خاویار اورمیه نیز مشهور می‌باشد و روزگاری امید می‌رفت که اگر درست از آرتمیا بهره‌برداری شود، درآمد حاصل از صادرات آن از درآمد کل کشاورزی منطقه بیشتر خواهد شد، اکنون به علت شوری بیش از اندازه، در آب باقی مانده دریاچه، امکان زیست و تولید مثل ندارد و از بین رفته است.

نظریه‌های متعددی درباره علت خشک شدن دریاچه اورمیه وجود دارد اما در همه آنها عامل انسانی و مدیریت نادرست آب علت اصلی خشک شدن دریاچه ذکر می‌شود. بعضی از این نظریه‌ها خشکاندن عمدی دریاچه از طرف جمهوری اسلامی با انگیزه‌های سیاسی را برجسته می‌کنند و برخی دیگر خشکاندن دریاچه را طرح فرامنطقه‌ای می‌دانند که توسط عوامل داخلی قدرت‌های خارجی انجام گرفته است. انواع تئوری‌های توطئه نیز در باره خشکاندن این دریاچه شایع هست.

جمهوری اسلامی از روز به‌قدرت رسیدن، بدون هیچگونه مطالعه علمی و اقتصادی، افزایش جمعیت، خودکفائی کشاورزی و امنیت غذائی را در دستور کار حاکمیت قرار داد و‌ هاشمی رفسنجانی می‌گفت «هیچ رودخانه‌ای در کشور نباید بدون سد باشد». با همین انگیزه‌ها و شعار‌های غیرعلمی سدسازی‌ها بعد از جنگ ایران و عراق توسط کارتل قرارگاه خاتم الانبیاء سپاه پاسداران که ماشین‌های سنگین باقی مانده از جنگ را تصاحب کرده بود، شروع گردید و ۴۰ سد بر روی ۲۲ رودخانه‌ای که به دریاچه اورمیه می‌ریختند زده شد و همچنین بیش از ۱۰۰ هزار چاه عمیق درحوزه آبخیز دریاچه اورمیه حفر شد و باعث کورشدن چشمه‌های زیر دریاچه گردید. بدین‌سان تنها منبع تغذیه دریاچه برف و باران سالیانه باقی ماند. مساحت زیر کشت با همان شیوه آبیاری سنتی غرقابی دو برابر گردید و به ۶۰۰ هزار هکتار رسید. از ورود آب به دریاچه جلوگیری شد ولی خودکفائی غذائی هم حاصل نشد.

دریاچه اورمیه یک تالاب بین‌المللی است و در سال ۱۹۷۶ در کنوانسیون رامسر، به‌عنوان زیستگاه استثنائی کره زمین و یک مرکز بیوسفر جهانی ثبت شده است و یونسکو که مسئولیت نظارت بر اکوسیستم دریاچه اورمیه را دارد بار‌ها خطر خشکیدن دریاچه اورمیه را برای مقامات حکومت ایران خاطر نشان کرده اما دولت ایران همواره خشک‌شدن دریاچه را طبیعی جلوه داده است.

وقتی مردم به خشک شدن دریاچه اعتراض می‌کردند، مسئولان مربوطه و حتی روسای جمهور فرافکنی می‌کردند. از جمله احمدی‌نژاد بدون آوردن دلیل تاریخی ادعا می‌کرد که این دریاچه هر پانصد سال یکبار خشک می‌شود. مسئولان وزارت نیرو و سازمان محیط زیست کشور و وزارت جهاد کشاورزی نیز که هر سه نیز مسئولیت مستقیم در خشکاندن دریاچه اورمیه دارند، آدرس غلط می‌دادند. گاهی می‌گفتند خشکی دریاچه مربوط به پل میان‌گذر است که مانع جریان آب در درون دریاچه می‌شود، گاهی نیز می‌گفتند که کاهش بارندگی عامل خشکی دریاچه است، در حالی که نشانی از خشکسالی در منطقه وجود نداشت و بعضی نیز به اصطلاح دلیل علمی می‌آوردند و می‌گفتند که خشکی دریاچه ناشی از گرم شدن کره زمین است.

تحقیقات زمین‌شناسی با مغزگیری و نمونه‌برداری از اعماق و لایه‌های رسوبی دریاچه تا عمق ۲۵ متری زیر دریاچه توسط دانشگاه‌های سوئیس و آلمان انجام گرفته و با مطالعه صفحه‌های مختلف آرتمیا، نشان می‌دهند که در ۵۰ هزار سال گذشته مقدار آب دریاچه اورمیه متغیر بوده اما هرگز خشک نشده است.

خانم مرضیه لک رئیس پژوهشکده سازمان زمین‌شناسی کشور در مصاحبه با «همشهری آنلاین» می‌گوید:
«ما تحقیقات را موقعی که آب دریاچه شروع به کاهش کرد آغاز نمودیم و با همکاری برخی از محققان محیط زیستی با مسئولان وزارت نیرو دیدار و اعلام کردیم اگر روند عدم تخصیص حق‌آبه دریاچه اورمیه ادامه یابد، این حوزه تبدیل به پلایا و بعد از آن خشک خواهد شد که آن زمان مسئولان وزارت نیرو با این گفته موافق نبودند و تاکید داشتند که خشک شدن دریاچه اورمیه به دلیل تغییر اقلیم است و عوامل انسانی و سد سازی و عدم تخصیص حق‌آبه در خشک شدن این دریاچه نقش کمتری دارد. از این رو همایشی با همکاری دانشگاه برلین در این دانشگاه با حضور متخصصان برگزار و برخی از مسئولان وزارت نیرو نیز در آن حضور یافتند و در این همایش نیز مسئولان وزارت نیرو متاسفانه گزارشی درخصوص تغییر اقلیم و افزایش گرمای ۲ درجه سانتی‌گراد ارائه و اعلام کردند دریاچه اورمیه به همین دلیل خشک شده است. در این همایش یکی از متخصصان حوزه اقلیم به این گزارش اعتراض و اعلام کرد: افزایش دمای ۲ درجه سانتی گراد علمی نیست و اگر این میزان افزایش دما باشد، ما باید آلمان را ترک کنیم و پیشنهاد داد باید عوامل انسانی مورد بررسی قرار گیرد».

مسئولان وزارت نیرو که مجوز سد سازی می‌دهند وآب فروشی می‌کنند نه تنها به مردم محل در آذربایجان شرقی و غربی درباره علل خشک شدن دریاچه اورمیه، دروغ می‌گفتند بلکه به اعتراف رئیس پژوهشکده سازمان زمین‌شناسی، به کارشناسان آلمانی هم دروغ می‌گفتند و انتظار داشتند که متخصصان خارجی هم حرف‌های غیرعلمی آنان را باور بکنند در حالی که مردم به چشم خود می‌دیدند که جلو ورود آب به دریاچه را گرفته‌اند و عمدا قصد خشکاندن آن را دارند.

درهمین حال صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، پرویز کردوانی را که عنوان پدر کویرشناسی به او داده بودند، مرتب به تلویزیون می‌آورد و او به اصطلاح به عنوان کارشناس با زیر پا گذاشتن وجدان علمی، برای انحراف افکار عمومی رو در روی مردم می‌گفت که دریاچه اورمیه باید خشک شود و آب شیرین که این همه ارزش دارد نباید به آن دریاچه شور ریخته شود.

حالا که کار از کار گذشته و حتی کارشناسان نیز از احیاء کامل دریاچه اورمیه نا امید شده‌اند، می‌کوشند برای نجاتِ بخش کوچکی از دریاچه طرح‌های کارشناسی ارائه بدهند. مدل مورد نظر این کارشناسان هم، خشک شدن دریاچه آرال در آسیای مرکزی است که قزاقستان موفق شد بخش کوچکی از شمال دریاچه آرال را احیاء کند و نجات بدهد. اما فرق اساسی بین دریاچه آرال و دریاچه اورمیه وجود دارد. زیرا با خشک شدن دریاچه آرال، اکوسیستم آسیای مرکزی کلا تغییر نمی‌‌کرد و ۱۰ میلیارد تن نمک بر جای نمی‌‌ماند تا طوفان و سونامی نمک ایجاد کند.

یکی از این کارشناسان طرح‌دهنده، پروفسور آق، استاد علوم محیط زیست در دانشگاه اورمیه است. وی معتقد است که با آبی که از سد کانی‌سیب به دریاچه انتقال می‌یابد می‌توانیم ۲۵ درصد دریاچه را احیاء بکنیم. در همین ۲۵ درصد آب می‌توان سالیانه ۵۰۰ تن آرتمیا تولید کرد و خرج احیاء دریاچه را تامین نمود. پروفسور آق در مصاحبه با همشهری آنلاین در باره کنترل نمک دریاچه نیز می‌گوید:

«می‌توان روی نمک‌های دریاچه را پوشاند. این کار خیلی بزرگ و دشوار نیست. درست است که وسعت نمک در این دریاچه زیاد است، اما با هر چیزی که گران نباشد و ماندگاری بالائی هم داشته باشد، می‌توان روی آن را پوشاند. به طوری که حتی طوفان و تند باد هم نمی‌‌تواند تکانش بدهد. پلاستیک‌هائی از جنس ورق «ژئو ممبران» است که در کف استخر‌ها هم استفاده می‌شود. بعد‌ها هم هر وقت خواستیم، می‌توانیم آنها را برداریم. با این شیوه می‌توان جلوی ریزگردهای نمکی را گرفت».

پروفسور آق حتما می‌داند که حوزه آبخیز دریاچه اورمیه به‌قدر کافی آب دارد و نیازی نبوده که از رودخانه زاب کوچک و سد کانی‌سیب برای احیاء دریاچه اورمیه آب آورده شود. اغلب متخصصان محیط زیست از انتقال آب از حوزه‌ای به حوزه دیگر مخالف می‌باشند و ایرانیان در سال‌های اخیر ناظر عواقب وحشتناک انتقال آب از لرستان به مناطق مرکزی ایران هستند. انتقال این آب‌ها با صرف هزینه‌های سرسام‌آور از بیت‌المال، توسط نهاد‌های امنیتی انجام می‌گیرد و رانت‌های بسیار بزرگی در آنها وجود دارد لذا محیط زیست و منافع ملی برای رانت‌خواران مطرح نبوده و نیست.

آبی که از سد کانی‌سیب برای احیاء دریاچه اورمیه آورده می‌شود در بین راه مصرف شده وبه دریاچه نمی‌‌رسد. برای آوردن ۳۰۰ میلیون متر مکعب آب در سال یک تونل ۳۶ کیلومتری زیر کوه زدند، سپس ۱۱ کیلومتر کانال بتونی ساختند تا آب را به رودخانه گدار برسانند تا بعد از طی کردن ۲۸ کیلومتر در درون رودخانه به دریاچه وارد شود. حالا مسئولین معتقدند که این مقدار آب نمی‌‌تواند دریاچه را احیاء کند لذا لازم نیست به دریاچه ریخته شود. می‌دانیم که دریاچه اورمیه برای رسیدن به تراز اکولوژیک به ۱۵ میلیارد متر مکعب آب نیاز دارد.

۱۵ سال پیش طرح‌هائی مشابه طرح پروفسور آق داده شده بود و در آن زمان می‌گفتند که با هواپیما روی دریاچه قیر بپاشیم تا سطح نمک پوشانده شود و طوفان نمک بوجود نیاید. این طرح هم کپیه‌برداری از مالچ‌پاشی روی شن‌های روان در بعضی از مناطق نفت‌خیز بود اما بیشتر به یک طرح خیالی شباهت داشت تا طرح عملی. جمهوری اسلامی که با انگیزه بهره‌برداری از مواد معدنی، دریاچه اورمیه، آن را خشک کرده است اجازه هیچ طرح عملی را برای نجات دریاچه نخواهد داد چه رسد به طرح‌های خیالی و شبه علمی آزمایش نشده که می‌تواند عواقب فاجعه‌بار غیرقابل کنترلی در پی داشته باشد.

۱۰ سال پیش وقتی اعتراض‌ها به خشکاندن دریاچه اورمیه عمومی شد و تنها در یک تظاهرات علیه خشکاندن عمدی دریاچه در تبریز، به گفته رئیس دادگستری استان آذربایجان شرقی ۱۱۰۰ نفر طرفدار محیط زیست دستگیر شدند، هنگام بازجوئی از دستگیرشدگان در اداره اطلاعات تبریز، این معترضان و طرفداران محیط زیست را تحریک شده از خارج می‌نامیدند و آشکارا می‌گفتند، دریاچه اورمیه بهانه است و شما دارید پان‌ترکیسم تبلیغ می‌کنید وقصد تجزیه‌طلبی دارید.

هنوز هم مردم خواهان احیاء و زنده شدن دریاچه هستند و حتی روستائیان شرق دریاچه در عزاداری‌های ماه محرم با نوحه و سینه‌زنی از سقای کربلا برای آب رساندن به دریاچه اورمیه کمک می‌خواهند، اما راهکارهائی که مسئولین جمهوری اسلامی برای آینده دریاچه مطرح می‌کنند بیشتر در جهت بهره‌برداری از مواد معدنی دریاچه بعد از خشک شدن کامل آن است و نه در جهت احیاء دریاچه اورمیه. بنابراین دریاچه با حاکمیت جمهوری اسلامی احیاء شدنی نیست.

سال گذشته عبدالحمید سرتیپی به ریاست صمت استان آذربایجان غربی منصوب شد و در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که: «دریاچه اورمیه بزرگترین معدن ایران است. وجود ده میلیارد تن مواد معدنی در این دریاچه، اورمیه را غنی‌ترین حوزه معدنی کرده است. نمک دریاچه اورمیه حاوی «سدیم»، «پتاسیم»، «استات کلسیم»، «لیتیوم»، «منیزیم»، «کلر»، «برم»، «سولفات»، «بی‌کربنات» و ... می‌باشد. این مواد معدنی کاربرد‌های فراوان در حوزه صنعت و کشاورزی دارند.»

جمهوری اسلامی ایران که از طبیعت، فقط غارت منابع طبیعی را می‌فهمد، با دیدن این همه مواد معدنی کمیاب در املاح دریاچه ارومیه، سلامتی انسان‌ها، حفظ محیط زیست و حیات نسل‌های آینده را ندیده می‌گیرد و به بهره‌برداری از لیتیوم و فلزات کمیاب موجود در نمک دریاچه اورمیه چشم دوخته است.

دولت ابراهیم رئیسی ستاد احیاء دریاچه را منحل کرده و به جای آن کار گروه احیاء دریاچه را درست کرده است و ریاست آن را هم به محمد صادق معتمدیان استاندار آذربایجان غربی واگذار کرده است. مسئولیت دادن به فردی که هیچ اولویتی برای احیاء دریاچه قائل نیست شبیه دادن مسئولیت احیاء برجام و توافق هسته‌ای به کسانی است که همواره مخالف برجام بوده‌اند. در سابقه کاری محمدصادق معتمدیان، خاطره کتک زدن ارباب رجوع توسط ایشان در زمانی که وی استاندار خراسان رضوی بود، هنوز در یاد‌ها زنده است.

استاندار آذربایجان غربی یعنی رئیس کارگروه احیاء دریاچه ارومیه، یک فرد امنیتی است و هیچ تخصصی در رابطه با آب و خاک ندارد. وی اخیرا به خبرگزاری ایرنا گفته است که: «اولویت دولت سیزدهم تامین معیشت مردم بوده است و احیاء دریاچه ارومیه با اجرای سیاست‌های کارشناسی شده، باید بگونه‌ای مدیریت شود که به معیشت مردم و بخصوص کشاورزان آسیبی وارد نشود». با همین استدلال روستائی‌پسند بود که طی دو دهه گذشته دریاچه را خشکاندند و حالا هم نماینده دولت در آذربایجان غربی، برای حفظ طبیعت و کار و زندگی میلیون‌ها انسان در حال و آینده، هیچ مسئولیتی احساس نمی‌‌کند. وی که تمام خواسته‌های بر حق آذربایجانی‌ها را امنیتی می‌بیند، در مصاحبه مطبوعاتی با ایرنا می‌گوید که: «نباید اجازه داد بدخواهان آینده دریاچه را به حواشی سیاسی و قومی گره بزنند».

همین منطق عوام‌فریبانه در کل دولت نیز حاکم است و شروع به تکمیل و ساختن سدهای نیمه تمام کرده‌اند و وزیر نیرو دستور احداث سد بر رودخانه‌های نازلی چای و باراندوز چای را صادر کرده است. ایجاد سد بر این رودخانه‌ها ۱۰ سال پیش با اعتراضات مردم متوقف شده بود و اکنون که دریاچه بیش از هر زمان دیگر به آب نیاز دارد، وزیر نیرو دستور احداث سدهای جدید می‌دهد و سازمان حفاظت از محیط زیست مجوز بهره‌برداری از املاح دریاچه را صادر می‌کند و چنین آدم‌های ویرانگر، مدیران نمونه انتخاب می‌شوند.

به گزارش خبرگزاری «برنا» از آذربایجان غربی در جشنواره سازمان حفاظت محیط زیست که با حضور علی سلاجقه، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، برگزار شد، سعید شهند مدیرکل حفاطت محیط زیست آذربایجان غربی به عنوان مدیر نمونه کشوری انتخاب و معرفی شد و با تقدیم یک لوح تقدیر از ایشان تجلیل به عمل آمد.

به گفته معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان غربی، اکنون سالیانه ۲ میلیون تن نمک از بستر دریاچه برداشت می‌شود و «امسال نیز ۱۲ مجوز در قالب هر مجوز برداشت در محدوده ۲۰ هکتار در بستر دریاچه صادر شده است».

بیشترین مصرف نمک خشک دریاچه اورمیه در تامین مواد اولیه صنایع شیشه، صنایع تولید اسید و به‌صورت غیر مستقیم در کارخانجات تولید مواد شوینده می‌باشد. نمک خوراکی نیز بعد از تصفیه آن حاصل می‌شود و هم‌چنین به‌طور عمده از نمک دریاچه در یخ‌زدائی جاده‌ها نیز استفاده می‌شود.

با اینکه هنوز استاندار آذربایجان غربی برای جذب سرمایه و صدور مجوز برای برداشت مواد معدنی از دریاچه اورمیه تبلیغات می‌کند، برداشت همین ۲ میلیون تن نمک به‌صورت بی‌رویه و بدون در نظر گرفتن مقررات حفظ محیط زیست توسط شرکت‌های بهره‌بردار، در حال تخریب بستر و آلوده کردن دریاچه هستند و رفت‌وآمد کامیون‌ها و لودرها، کریستال‌های نمک موجود را به پودر تبدیل می‌کند و با وزش باد، طوفان نمک به‌وجود می‌آید.

کارخانه کاوه سودا در مراغه که بزرگترین تولیدکننده کربنات سدیم و شیشه است یکی از بهره‌برداران از دریاچه ارومیه است. این شرکت از ۲۰ سال پیش مواد اولیه را از دریاچه برداشت می‌کند. ماده اولیه شیشه عبارت است از آهک و نمک و پساب شیمیائی حاصل از کارخانه نیز با مجوز شورای تامین استان آذربایجان شرقی توسط لوله به دریاچه انتقال می‌یابد. کاوه سودا در آلوده‌کردن منطقه و آب‌های زیر زمینی و حتی خود دریاچه اورمیه به مواد سمی مقصر است اما هرگز از طرف دولت ملزم به فیلتر گذاری و حفظ استاندارد‌های محیط زیست نشده است.

از روزی که در دانشگاه صنعتی شریف اعلام شد دریاچه اورمیه در پائین‌ترین سطح خود طی ۶۰ سال گذشته قرار گرفته و اگر اقدام جدی انجام نگیرد تا آخر تابستان کاملا خشک خواهد شد، میلیون‌ها انسانی که در اطراف دریاچه زندگی می‌کنند و هم‌چنین مدافعان محیط زیست نگران شده‌اند اما به‌نظر می‌رسد که اعتراض جدی علیه حکومتی که باعث خشکیدن نگین فیروزه‌ای آذربایجان شده است انجام نمی‌‌گیرد. شاید مردم که در ۲۰ سال گذشته همواره به خشکاندن دریاچه معترض بودند و هزینه‌های زیادی نیز در این راه داده‌اند، اکنون خسته و ناامید هستند و از طرف دیگر کارآمدی جمهوری اسلامی را در حدی نمی‌‌بینند که بتواند کار مثبتی انجام دهد. حکومت هم می‌کوشد خشک شدن دریاچه را امری طبیعی جلوه بدهد و خشم مردم را شامل مرور زمان بکند.

کارشناسان آب معتقدند که دریاچه حتی اگر کاملا خشک شود باز هم قابل احیاء است زیرا به‌دست انسان خشک شده و به‌دست انسان هم می‌تواند دوباره احیاء شود هر چند که احیاء آن زمان بر خواهد بود. عیسی کلانتری رئیس سابق سازمان حفاظت از محیط زیست بارها گفته است که: «احیاء دریاچه ارومیه دو میلیارد دلار هزینه بر می‌دارد ولی اگر خشک شود بیش از ۲۰۰۰ میلیارد دلار خسارت به همراه خواهد داشت». مسلم است که با نوحه خواندن و عزاداری کردن، دریاچه احیاء نخواهد شد. باید مسئولین حکومتی به اشکال مختلف تحت فشار قرار بگیرند تا کاری هر چند کوچک و موقتی انجام بدهند تا مردم خود فکر اساسی بکنند.

در دو دهه گذشته همه کسانی که کاندید مجلس شورای اسلامی می‌شدند و یا می‌خواستند رئیس جمهور بشوند، تبلیغات خود را با شعار احیاء دریاچه اورمیه شروع می‌کردند و وقتی از مردم آذربایجان رای می‌گرفتند تمام وعده‌ها را فراموش می‌کردند و همدست کسانی می‌شدند که قصد خشکاندن دریاچه را داشتند. امروز نیز از کسانی که در مجلس نشسته‌اند و به جای اقدام فوری برای نجات دریاچه طرح تحقیق و تفحص از ستاد احیاء دریاچه را تصویب کرده و منافع باند خود را دنبال می‌کنند، امیدی نیست. اکثریت این نمایندگان چنان به رانت‌خواری و مردم‌ستیزی عادت کرده‌اند که اگر قدمی هم بردارند مطمئنا اقدام آنان علیه منافع مردم خواهد بود.

کسانی که سودای احیاء دریاچه را در سر دارند و از اقدام مثبت حکومت ناامید شده‌اند، چاره‌ای ندارند جز اینکه جامعه جهانی را مورد خطاب قرار بدهند و با افشاگری و لابیگری، خطر فاجعه اکولوژیکی خشک شدن دریاچه ارومیه را برای منطقه و کل جهان یادآوری نمایند و از مجامع بین‌المللی برای اقدام جدی کمک بخواهند.

حکومت جمهوری اسلامی در دنیا منزوی شده است و ظرفیت حل مشکل بزرگی را که خود ایجاد کرده است ندارد. سران این حکومت نه به کمک گرفتن از کارشناسان بین‌المللی اعتقاد دارند و نه کسی حاضر می‌شود با جمهوری اسلامی همکاری کند، بنا براین، جامعه مدنی و دیاسپورا باید به نمایندگی از قربانیان این فاجعه اکولوژیکی، از بخش محیط زیست سازمان ملل متحد و بهداشت جهانی کمک بخواهند تا از بوجود آمدن فاجعه انسانی در آینده جلوگیری شود.

ماشااله رزمی

پاریس ۲۵ ژوئیه ۲۰۲۳

دریاچه اورمیه با حکومت جمهوری اسلامی احیاء نمی‌‌شود (iran-emrooz.net)



ДРУГИЕ НОВОСТИ
ВСЕ НОВОСТИ
17:42Peşmerge Kerkük'e geri mi dönüyor?17:23Путь урегулированию на Кипре - принцип двух государств17:15Beynəlxalq radio Qarabağda fəaliyyətə başladı: xəbərlər həm də erməni dilində təqdim ediləcək18:53Президент Байден встречается с премьер-министром Нетаниягу и оказывает на него давление18:24В Анкаре стартовал Фестиваль мировых культур с участием посольств 55 стран20:59Азербайджанцы Молдовы выступают против минного терроризма Армении15:16Антитеррористическая операция Азербайджана в Карабахе15:10В Евлахе завершилась встреча представителей властей Азербайджана и армянских жителей Карабаха19:19Туранские пустыни включены в список Всемирного природного наследия ЮНЕСКО17:28İmadəddin Nəsimi haqqında İranda tədqiqatlar16:26A Human Rights Report on the Azerbaijani Turks in Iran: April-June 202316:14Минобороны Азербайджана: В Карабахе начаты локальные антитеррористические мероприятия17:09Веха турецко-японской дипломатии: фрегат «Эртугрул»20:20В Баку состоялось праздничное мероприятие, посвященное еврейскому Новому году19:50Türk-Japon diplomasisinin miladı: Ertuğrul Fırkateyni18:24Ильхам Алиев рассказал о новой сфере сотрудничества между Азербайджаном и странами Центральной Азии19:00В Кыргызстане пройдет Конгресс «История тюркских государств»17:25Путин отметил важность реализации масштабных проектов на Дальнем Востоке13:24Карстовые воронки в Турции: причины их возникновения19:31Президент Алиев принял министров тюркских государств17:53В столице Татарстана продолжается фестиваль мусульманского кино11:2331 Ağustos günü çekilen iki telgraf14:40На матрице истины:Родословная армян и урартийская концепция (Продолжение)14:33На матрице истины:Родословная армян и урартийская концепция13:17На матрице истины ( Продолжение)13:09На матрице истины20:25К чему стремится Иран, вступая в БРИКС?16:17В Казахстане возрождают редкую породу собак12:19Дом для Матрешки13:26Sepah emissarının Gürcüstanda din adı altında fəaliyyəti19:49Белуджские сепаратисты столкнулись с проникновением исламских террористов19:35Узбекистан и Азербайджан создали Высший межгосударственный совет19:08Политические манипуляции Армении в Лачинском коридоре17:50Чем важен визит главы МИД Турции в Ирак18:47Американцы устраивают саммит с Японией и Южной Кореей против Китая, России и КНДР18:38Тайваньский вопрос: Токио посылает разнонаправленные сигналы Пекину22:44ŞEYX NƏSRULAH MARNEULİDƏ.\ALLAH SƏNƏ RƏHMƏT ELƏSİN C.MƏMMƏDQULUZADƏ19:43"Звезда Монголии". Бывшая "шестнадцатая республика СССР" дрейфует на Запад20:54В Казахстане отмечают День Абая14:41Турецкая Cengiz Holding будет строить туннель через узбекский перевал Тахтакарача13:26Роскосмос заявил о запуске ракеты со станцией "Луна-25" с космодрома Восточный18:47Игорь Волчек: Мультфильмы должны развлекать и воспитывать12:34И все равно — ашхабадец: Валерию Непомнящему — 80!18:05Более половины населения Великобритании– не христиане, а две трети жителей Лондона – представители этнических меньшинств11:11Как христианство завоевало Рим с помощью простой математики13:31В Ашхабаде прошел саммит глав Таджикистана, Туркменистана и Узбекистана21:59В Беларуси стартуют II Игры стран СНГ11:24ТIигьиржалви шаир11:15Турция может стать новым центром в энергетике18:58DİL CƏBHƏSİNƏ ƏSGƏRİ BORC18:37دریاچه اورمیه با حکومت جمهوری اسلامی احیاء نمی‌‌شود18:30Maşallah Rəzmi: Urmiya gölü İslam Respublikası hökuməti tərəfindən canlandırılmayacaq15:32Proqnozlara görə, Urmiya gölü yayın sonuna qədər tamamilə quruyacaq12:22Кишинев отстранит от должности главу Гагаузии12:14"Ось Турции" и "новая эра тюрок": тюркский мир, Турция и Центральная Азия18:25Этнографический женский костюм юга Узбекистана16:18Tehranın Azərbaycana qarşı əsassız iddiaları13:30İRAN-AZƏRBAYCAN ƏLAQƏLƏRİNİN GENİŞLƏNMƏSİNƏ KİM MANE OLUR ?09:51Президент ТРСК: Операция на Кипре предотвратила еще большую трагедию14:12Şuşalı qəhrəman İsrafil İbrahimov haqqında sənədli film çəkilir12:33‘Başkan Barzani’nin Azerbaycan ziyaretinin manevi değeri çok yüksek, bunun sonuçlarını göreceğiz’12:21Почему странам Центральной Азии нужно объединяться11:46Жапаров подписал закон о переходе госучреждений Кыргызстана на государственный язык08:58Итоги вильнюсского саммита НАТО и сбалансированная политика Турции09:59Кошки Ван – достопримечательность Турции09:16Какой будет судьба бойцов «Вагнера» в арабских странах?21:07Расширение НАТО и Япония как форпост «западного мира» в Азии18:59Язык цветов в Османской империи18:56Посол России вызван в МИД Ирана12:46HEYDƏR ƏLİYEVİN AZƏRBAYCANÇILIQ İDEYASINDA CƏNUBİ AZƏRBAYCAN12:26MILLƏT, MİLLİYYƏT, MİLLİ KİMLİK, ETNİK MƏNSUBİYYƏT, “MİLLİ” SÖZÜ22:29Dua Etme; Dilsel mi, Eylemsel mi?17:21Культура и инновации11:50В Турции стартовал 662-й турнир по масляной борьбе «Кыркпынар»11:40Астана: сияющая звезда Центральной Азии12:27В Ташкенте открываются Недели культурного наследия Узбекистана и партнерских инициатив12:07В Ташкенте открылись выставки туркестанского авангарда и Темуридского ренессанса11:54Какие выгоды несет России вступление Ирана в ШОС12:46Без приоритета на Тайнството, Църквата се превръща в хуманитарен клуб с униформени служители19:08"Каждое дерево особенное". О мире народных музыкальных инструментов Марьяна Скромблевича16:03В Туркменистане началась Неделя культуры20:54İBRAHİM PEYĞƏMBƏRİN YANLIŞI, TANRI MƏRHƏMƏTİ20:21Что стало с памятником в Хедера?20:38Талибы провоцируют конфликты из-за водных ресурсов15:58Жители Центральной Азии считают свои страны «перевалочным пунктом» для релокантов из РФ16:41“Heydər Əliyev: Azərbaycanda elm və təhsil” mövzusunda III şagird respublika konfransı keçirilib10:10Firudin İbrahimi və azərbaycançılıq12:08В Эрзуруме открылся Центр исследования турецко-армянских отношений18:48Этапы возрастной дискриминации согласно ООН16:53Каждый шестой человек сталкивается с дискриминацией по возрасту13:21О литературном творчестве Любы Юсуфовой21:19Армяно-азербайджанские переговоры отложены17:08Караимы – хранители традиций и языка в литовском Тракае17:07Античный город Силлион — важная достопримечательность Антальи14:14İranda hicabsız və hicablılar haqda əxlaq kodeksi13:59РУССКИЙ ЯЗЫК В ЦА СТАНОВИТСЯ ИНСТРУМЕНТОМ ЦИФРОВОГО БУДУЩЕГО10:19Материал российских медиаэкспертов о блокировках и шатдаунах в соседней стране18:49Пойдет ли Индия в НАТО?19:09ТРАДИЦИИ КОРЕЙСКОГО ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА В ЦЕНТРАЛЬНОЙ АЗИИ19:47İranda məsciddən qaçırlar, bizdə Xameneyiyə biət edirlər…19:34CÜMHURİYYƏTİMİZİN “OSKARI”13:22Выборы в Турции: западные СМИ и турецкие избиратели14:12Черкесы между прошлым и будущим13:59Русскоязычная коранистика досоветского периода16:02Мигрантов из Центральной Азии вновь стали массово «приглашать» на фронт, даже в мечетях08:55В Австрии в 2022 году совершено 1324 правонарушений на почве исламофобии08:47В Конье стартовала «Неделя турецкой кухни»18:53Монастырский комплекс Худавенг обладает особым значением.16:54Сохранение биоразнообразия, как фактор защиты окружающей среды16:46Саммит в Сиане, как сигнал роста влияния Китая в Центральной Азии16:42В Кыргызстане прошла неделя моды AK-Buura Fashion Week-202317:20Благодаря строительству коридора Север - Юг России избежит изоляции от Мирового океана17:06Что происходит в Гагаузии16:44Доклад Госдепа о свободе религий – инструмент вмешательства в дела Азербайджана09:59HEYDƏR ƏLİYEVƏ ARXALANAN GƏNC AZƏRBAYCANLI MÜTƏRCİM21:06ON SOME PECULIARITIES OF TALYSH DECORATIVE- APPLIED ART18:26Депортация крымских татар: не утихающая боль народа18:05Китай стремится усилить влияние в Центральной Азии21:34Azərbaycan dili haqqında 1400 il bundan qabaq Kəsra Ənuşirəvan Adilin qeydləri19:05Azərboyconi sərboz17:01Гагаузия может объявить о своей независимости16:28Etibar Əliyev_ ğurbətədə vətəni dardi kəşə şair.....20:06Cəmiyyətimizdə oğlan uşaqlarına verilən qüsurlu tərbiyə və məişət zorakılığı11:38«Media savadlılığı və qazilər: “Hansı daha təhlükəlidir: müharibə yoxsa informasiya?" adlı tədbir Bakıda davam edib09:18От Агалыка до Памира12:40Xıdır İlyas-Hıdrellez20:11Лексика нашего времени16:04Си Цзиньпин пригласил в Китай с госвизитом президента КР и еще трех стран ЦА15:37AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI MULTİKULTURALİZM SİYASƏTİNİN NÜMUNƏSİ KİMİ21:00Творчество Юнуса Эмре уже 7 веков озаряет путь человечества15:04AZƏRBAYCAN CƏMİYYƏTİNİN RƏSULZADƏ “TƏƏSSÜBÜ” və NƏRİMANOV “NİFRƏTİ” (2-ci yazı)14:48AZƏRBAYCAN CƏMİYYƏTİNİN RƏSULZADƏ "TƏƏSSÜBÜ" və NƏRİMANOV "NİFRƏTİ" ( 1-ci yazı )14:38Будущее зерновой следки17:54В Астане открылась выставка «Доспехи казахских батыров»11:43Новую конституцию Узбекистана поддержали более 90% участников референдума18:15Победителем этапа Гран-при «Формулы-1» в Баку стал Серхио Перес06:58Cənublu məşhur pedaqoq Zehtabinin də qanı molla rejiminin “vicdanındadır”...06:52В Фергане обсудили взаимодействие ж/д структур тюркских государств06:37Турецкая Республика Северного Кипра получила статус наблюдателя в ТюркПА18:24Барлас: Утверждения армян по 1915 году - самая большая ложь XX века16:39ЦСБ: в Израиле проживают 9,727 миллиона человек, 73,5% из них - евреи16:31В Иране убит известный аятолла Аббас-Али Сулеймани19:04Игра на четверых: для чего Израиль подружился с соседями Ирана18:40Семья из Турции ухаживает за собакой, разбудившей хозяев за минуты до землетрясения17:12Iran deputatının Azərbaycana məsləhət verməkliyi17:05İRANIN AZƏRBAYCANA QARŞI İDEOLOJİ FƏALİYYƏTİNİN MƏRHƏLƏLƏRİ17:40Доклад Сената Канады: исламофобия глубоко укоренилась в стране12:44Goranboyda “Hansı daha təhlükəlidir: müharibə, yoxsa informasiya?" adlı layihə çərçivəsində qazilərlə görüş keçirilib.13:59Россия делает ставку на многополярный мир и выход из изоляции12:36“Hansı daha təhlükəlidir: müharibə, yoxsa informasiya?" adlı layihə Yevlaxda davam edib.10:14Запущен процесс по ликвидации Молдовы09:26“Hansı daha təhlükəlidir: müharibə, yoxsa informasiya?"08:17TPAO: Черноморский газ начнет поступать в дома в Турции в мае08:21Католики всего мира празднуют Пасху08:07«Шма Исраэль»08:00CƏNUBİ AZƏRBAYCAN SEPAHIN HƏDƏFİNDƏ10:37İlaxır çərşənbədir, il tamam olur16:57Зачем Грузии закон об "иноагентах"? Аргументы сторонников и противников15:58KARMA və SEÇİM AZADLIĞI!09:35Azerbaijan envoy to Israel: You cannot use our airfields to attack Iran09:13Avestanın "Videvdat" bölümünün Azərbaycan dilinə tərcüməsinin təqdimatı olub18:20Мидраш Раба. Эстер Раба17:36Русское евразийство и его восточноевропейские аналоги 100 лет назад и сейчас (на примере Венгрии)17:24«Разрубленная книга» и Надир-шах17:08Новая стратегия России в ЕАЭС15:31Tehran’s 'new old fear': Southern Azerbaijan wants independence18:25Yel çərşənbəsi- Yelli çərşənbə18:20Как будут развиваться события в Приднестровье11:37Веха в истории Азербайджана: Мамед Эмин Расулзаде15:22Интернет породил опасные фобии у людей15:02“Doğru üskü” gəldi çatdı14:53В Молдавии утвердили румынский язык как государственный09:00Haputlar16:19О некоторых особенностях устного народного творчества талышского народа.15:16Время Красного Дракона. возрастающая роль Китая в мировой политике11:27Генсек ТЮРКСОЙ провел встречи в Узбекистане12:59Modificarea formei capului/craniului Tn Caucazul de Sud si Orientul Apropiat in perioada tarzie a epocii bronzului - perioada timpurie a epocii fierului. Date arheologice si antropologice19:261905-1906-جی ایللر کوتلوی قیرغین‌لار18:47THE KHOJALY MASSACRE: THE BLOODIEST AND MOST FEARSOME TRAGEDY OF HUMAN HISTORY19:46Узбекистан признан самой гостеприимной страной на постсоветском пространстве15:06РУССКИЙ ЯЗЫК В КИРГИЗИИ ОСТАЕТСЯ СОЦИАЛЬНО ПРЕСТИЖНЫМ13:21قتل عام خوجالی: وحشتناکترین و خونین ترین فاجعه بشریت13:13Futbol’un Tarihcesi ve Divânü Lügati’t-Türk12:56Hocalı soykırımı: insanlık tarihinin en kanlı ve en korkunç trajedisi12:37مذبحة خوجالي: أخطر مأساة في تاريخ البشرية12:25Ходжалинский геноцид: самая кровавая трагедия ХХ века12:17İRANIN SAXTA TARİXİ14:43Dil və Ana dili haqqında düşüncələr10:21Kак скоро Таджикистан и Кыргызстан завершат пограничный спор16:24Azərbaycanın Qüzeyində və Güneyində Çərşənbə axşamları09:25ОДКБ и интеграционная безопасность евразийского пространства17:45Разоблачена команда хакеров, вмешивавшихся в выборы18:01BİR QRUP TƏBRİZLİ TƏRİF EŞİTMƏK ÜÇÜN RƏHBƏRİN HÜZURUNA GEDİR12:16Критикуя Украину, Венгрия идет в тюркский мир19:05Некоторые знаменитые эпитеты имама Али (а)19:02Азербайджанский актер-христианин продублировал фильм об Имаме Али на русский язык (ВИДЕО)18:36Как живут потомки согдийцев в труднодоступном ущелье Таджикистана19:58Четвероногие герои: Собаки, которые помогают спасать людей из-под руин в Турции11:31Налёт БПЛА Bayraktar AKINCI ve Bayraktar TB2 в зоне бедствия превысил 1,2 тыс. часов10:24დამტვრეული მანქანით, მაგრამ სუფთა გულით – აზერბაიჯანელი ახალგაზრდა თურქეთის დასახმარებლად
САМОЕ ЧИТАЕМОЕ
  1. Дом для Матрешки
  2. Более половины населения Великобритании– не христиане, а две трети жителей Лондона – представители этнических меньшинств
  3. Игорь Волчек: Мультфильмы должны развлекать и воспитывать
  4. В Беларуси стартуют II Игры стран СНГ
  5. И все равно — ашхабадец: Валерию Непомнящему — 80!
  6. Турецкая Cengiz Holding будет строить туннель через узбекский перевал Тахтакарача
  7. В Казахстане отмечают День Абая
  8. ТIигьиржалви шаир
  9. "Звезда Монголии". Бывшая "шестнадцатая республика СССР" дрейфует на Запад
  10. Турция может стать новым центром в энергетике
  11. Как христианство завоевало Рим с помощью простой математики
  12. Sepah emissarının Gürcüstanda din adı altında fəaliyyəti
  13. В Ашхабаде прошел саммит глав Таджикистана, Туркменистана и Узбекистана
  14. Белуджские сепаратисты столкнулись с проникновением исламских террористов
  15. На матрице истины ( Продолжение)
  16. Американцы устраивают саммит с Японией и Южной Кореей против Китая, России и КНДР
  17. Тайваньский вопрос: Токио посылает разнонаправленные сигналы Пекину
  18. Политические манипуляции Армении в Лачинском коридоре
  19. На матрице истины
  20. Туранские пустыни включены в список Всемирного природного наследия ЮНЕСКО
  21. Узбекистан и Азербайджан создали Высший межгосударственный совет
  22. Президент Алиев принял министров тюркских государств
  23. Роскосмос заявил о запуске ракеты со станцией "Луна-25" с космодрома Восточный
  24. ŞEYX NƏSRULAH MARNEULİDƏ.\ALLAH SƏNƏ RƏHMƏT ELƏSİN C.MƏMMƏDQULUZADƏ
  25. Чем важен визит главы МИД Турции в Ирак
  26. 31 Ağustos günü çekilen iki telgraf
  27. К чему стремится Иран, вступая в БРИКС?
  28. Карстовые воронки в Турции: причины их возникновения
  29. Ильхам Алиев рассказал о новой сфере сотрудничества между Азербайджаном и странами Центральной Азии
  30. В Казахстане возрождают редкую породу собак
  31. На матрице истины:Родословная армян и урартийская концепция
  32. На матрице истины:Родословная армян и урартийская концепция (Продолжение)
  33. В столице Татарстана продолжается фестиваль мусульманского кино
  34. İmadəddin Nəsimi haqqında İranda tədqiqatlar
  35. Türk-Japon diplomasisinin miladı: Ertuğrul Fırkateyni
  36. В Кыргызстане пройдет Конгресс «История тюркских государств»
  37. В Баку состоялось праздничное мероприятие, посвященное еврейскому Новому году
  38. Веха турецко-японской дипломатии: фрегат «Эртугрул»
  39. Азербайджанцы Молдовы выступают против минного терроризма Армении
  40. В Евлахе завершилась встреча представителей властей Азербайджана и армянских жителей Карабаха
ОПРОС

Где будете встречать Новый год?


 
«    Sentyabr 2023    »
B.e.Ç.a.ÇC.a.CŞB
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930 
ГАЛЕРЕЯ