Ethnoglobus » ЭТНОПОЛИТИКА » İRANIN AZƏRBAYCANA QARŞI İDEOLOJİ FƏALİYYƏTİNİN MƏRHƏLƏLƏRİ

İRANIN AZƏRBAYCANA QARŞI İDEOLOJİ FƏALİYYƏTİNİN MƏRHƏLƏLƏRİ

image

Vidadi Mustafayev

Azərbaycanın  öz milli varlığı,kimliyi və müstəqilliyi uğrunda mübarizəsinin 1917-ci ildə başanmış yeni mərhəısinin ilk vaxtlarından  yarım-müstəmləkə İran  dövləti müxtəlif vasitələrlə həmin mübarizəyə əngəl törətməyə səy göstərirdi. İranın Cənubi Qafqazda Baş knsulluğu və konsuluqları,müxtəlif, təşkil olunmuş və olunmamış dini və mədəni icmaları və qurumları Azərbaycanın müstəqillik uğrunda mübarizəsinə əngəl törətməsinə geniş imkanlar açırdı.

İran Azərbaycanın müstəqilyyinə qarşı mübarizəsində ideoloji sahəyə mühüm önəm verirdi.

Mürəkkəb üstqurum hadisəsi olan ideologiya hər hansı bir sosial,siyasi,dini və s. qurumun,qrupun həqiqi və qərəzli maraqlarını mənsub oduğu bütövün,sosial sistemin( məsələn fəhlələr-xalq,farslar-İran xalqı,şiələr-İslam dini..) maraqları kimi təqdim edilməsi,qrupun ona özü və başqası haqqında təqdim edilən ümumi mənzərəni və fəaliyyət proqramını  qəbul etməsi və ona uyğun hərəkət etməsinə nail olunması sahəsində müxtəlif səviyyəli şifahi və mətbu təbliğat fəaliyyətidir.

1917-1918- ci illərdə Azərbaycan xalqının öz müstəqilliyi uğrunda mübarizəsində tarixi Azərbaycan dövlətinin və Azərbaycan xalqının  milli kimliyinin  bərpasının əsas məqsəd elan olunması və qısa müddət ərzində tarixi vəzifəni yerinə yetirməsi İran hakim və millətçi dairəlırində geniş siyasi,ideolji müqavimət reaksiyası ilə üzləşdi.

İran ideoliqları əsas mübarizə obyektini Azərbaycanın şimal ərazilərində yaradılan müstəqil dövlətin Azərbaycan və önun dövlətyaradan əhalisinin türk adlandırılması idi.Onlar Azərbaycan xalqının milli müstəqillik uğrunda mübarizədə müstəqil iradəyə malik olmadığını və Osmanlı imperiyasının pantürkizm ideolgiyasının həyata keçirilməsində alət olduğunu iddia edirdilər.Bundan əlavə İran ideolqları Azərbaycanın müstəqil olmaq hüququnu şübhə altına almaq üçün onun XIXəsrin əvvəllərinə kimi mənası məlum olmayan İran dövlətinin tərkibində olduğunu iddia edirdilər.


Beləliklə, İran ideolqları İran dövləti və polietnik tərkibli (ən azı 1\4- i azərbaycanlı\türk) xalqının deyil əhalinin yarıdan azını təşkil edən fars xalqının hakim dairlərinin maraqlarından çıxış edərək müstəqil Azərbaycana qarşı informasiya mübarizəsinin əsas elementlərini-Azərbaycan toponimi,Azərbaycan\türk xalqı,Osmanlı  pantürkizmi və İranın Azərbaycana qarşı ərazi iddiası və s. müəyyən etmiş oldular.

Həmin mübarizə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin devrilməsi(1920), Azərbaycanın Rusiya tərəfindən işğal edilməsi(1920), Sovet Azərbaycanı adı altında formal müstəqilliyini saxlaması(1920-1922) və  SSRİ-nin tərkibinə daxil edilməsindən  sonra  yeni yaranmış  ictimai-siyasi sistemin və dövlətin  bütün sahələrdə təsir potensialını nəzərə almaq nəticəsində dayandırılmış oldu. Əvəzində bütün səylər Cənubi azərbaycanlıların etnik, milli kimliyinin məhv edilməsinə yönəldi.Həmin sahədə həyata keçirilən geniş repressiv siyasi, iqtisadi, mədəni və s. tədbirlər  geniş informasiya hücumu və ya ideoloji təzyiqlə müşaiyət olunurdu.Cənubi azərbaycanlılara qarşı ideolji mübarizənin mərkəzində onların  tarixin müəyyən dövrünə qədər guya İran əsilli,fars dilli əhali olması və sonradan türkləşdirildiyi ideyası dayanırdı.Həmin ideyaya əsaslanan informasiya və ideoloji təzyiq cənubi azərbaycanlıların hakim millətçilik,zorakı assimilyasia siyasətinə müqavimətini zəiflətməyə yönəlmişdi.

Cənubi Azərbaycanda 1941-1946 cı illər hadisələri,xüsusən 1945-ci ilin sonlarında  Milli hökumətin yaranması və Azərbaycan dilini dövlət dili elan etməsi İran ideoloqlarını apardıqları anti Azərbaycan təbliğatının heç bir nəticə vermədiyini nümayiş etdirdi.

 Milli hökumət beynəlxalq və İran irtica qüvvələrinin  birgə səyi ilə güc vasitəsi ilə devrildi,lakin onun 1 illik hakimiyyəti Cənubi Azərbaycan xalqının  tarixi yaddaşında elə izlər qoydu ki,onların milli kimliyinə qarşı sonrakı ideoloji və informasiya təzyiqinin müəyyən dərəcədə neytrallaşmasına yardım etdi.

Maraqlıdır ki,həmin dövrdə İran  Azərbaycana qarşı ideoloji mübarizə aparmaqla məşğul olmamışdır.Azərbaycan SSRİ-nin tərkibində olduğu illər,xüsusən XXəsrin 70- ci illərinin sonuna kimi İranda Azərbaycan əleyhinə fəaliyyət və təbliğat demək olar ki,aparılmırdı,hərçənd İranda İslam rejimi bərqərar olduqdan sonra(1979) bu sahədə bəzi təşəbbüslır müşahidə olunurdu.

İran İslam rejimi SSRİ-nin süqutuna qədər Azərbaycan əleyhinə deyil, Azərbaycanda dini şüurun möhkəmlənməsi istiqamətində təbliğat aparmağa başlamışdır.

İranın Azərbaycanla bağlı ideoloji-informasiya siyasətində dini sahə tamamilə yeni istiqamət idi və bundan  sonra həmin istiqamət daim genişlənmiş və qeyri-informasiya vasitələri ilə gücləndirilmişdir.

SSRİ-nin süqutu ərəfəsində və süqutundan sonra İran qarşısında yenidən müstəqil Azərbaycan  dövləti,müstəqil Azərbaycan xalqı , Azərbaycan-Türkiyə əlaqələri kimi problemlər meydana çıxdı.

İran  müstəqilliyini bərpa etmiş Azərbaycan dövlətini tanıyıb-tanımamaq haqqında  fikir ayrılıqlarına baxmayaraq, yeni yaranmış geosiyasi reallığı qəbul edərək onu ilk tanıyan ölkələrdən biri oldu.Azərbaycanın müstəqilliyini tanıyanların əsas arqumentləri Azərbaycan əhalisinin əksəriyyətinin İslam dininin şiəlik məzhəbinin ardıcılları olması idi. Azərbaycanın müstəqilliyini tanımaq tərəfdarları şiəlik komponentinin  roluna həddindən artıq əhəmiyyət verərək, güman edirdilər ki,Azərbaycanda tezliklə dini hakimyyət yaranacaq,ya İrana birləşəcək ya da həmin ölkə ilə konfederasiya yaradacaqdır.Qəribədir ki,İran hakimiyyəti  azərbaycanlıların gələcək davranışını proqnozlaşdıranda İranın yeni hakimiyyətinin Cənubi azərbaycanlılara münasibətinin Şimali azərbaycanlıların davranışına təsirini nəzərə almamışdılar.

Belə ki SSRİ-nin tərkibində tam daxili muxtariyata,  mədəni müstəqilliyiə sahib olan, öz dilinin funksiyalarını genişləndirən    və mədəniyyətini  mövcud siyasi sistem və dəyərlər çərçivəsində hərtərəfli şəkildə  inkişaf etdirən bir xalq nə milli ərazi,nə milli mədəni muxtariyata malik olmayan cənubi azərbaycanlıların hüquqsuzluq səviyyəsinə enməyə razı ola bilməzdi.

Bununla belə, İranın bəxtindən Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzü İranın Azərbaycana təsir imkanlarını genişləndirdi və onun dini dövlət yaratmaq ideyasını aktullaşdırd. Məhz buna görə müstəqilliyin ilk illərində İran Azərbaycan əleyhinə deyil, Azərbaycanda dini təbliğatı genişləndirmək və siyasət aləminə daxil olmağa çalışan dindarları təşkilatlandırmağa çalışırdı.

İranın Ermənistan-Azərbaycan,Dağlıq Qarabağ münaqişəsində  vasitəçilik missiyasının qəti şəkildə uğursuzluğa düçar olmasından sonra Azərbaycanda hakimiyyətə gələn Azərbaycan Xalq Cəbhəsi İranın Azərbaycan siyasətinin mahiyyətini düzgün dəyərləndirərək onun ölkədə fəaliyyət imkanlarını məhdudlaşdırmağa səy göstərdi.Həmin dövrdən İranın Azərbaycana qarşı ideoloji mübarizəsi  yeni mərhələyə qədəm qoydu.

Yeni mərhələnin əsas cəhəti Azərbaycan iqtidarına qarşı geniş ideoloji cəbhə açılması və onu Amerika və İsraillə sıx əlaqələrdə ittiham edilməsi idi.

AXC hökumətinin hakimiyyətdən getməsi və ümummilli lider Heydər Əliyevin yenidən hakimiyyətə qayıtması və onun uzaqgörən, müdrik və hesablanmış daxili və xarici siyasəti İranla münasibətlərin normalaşmasına şərait yaratdı.

Bundan sonra 2020- ci ilə qədər İranın Azərbaycana qarşı təbliğat və ideoloiji mübarizəsi demək olar ki, hökumət səviyyəsindən yığışdırılaraq,hökumətə bir başa tabe olmayan, ideoloji fəaliyyətlə məşğul olan çox saylı dini,siyasi,mədəni və s. qurumlar tərəfindən gündəlik bir iş kimi yerinə yetirilməyə başlamışdır.

İranın dini və dini-ideoloji mərkəzləri bir tərəfdən Azərbaycanda dinin təbliği ilə məşğul olur,digər tərəfdən Azərbaycan hakimiyyətini ölkənin müstəqilliyini möhkəmlətmık istiqamətində atdığı addımları dini baxımdan dəyərlndirərk ona mübasibət bildirir və ən əsası, Azərbaycanda radikal islamçı dindarların hüquqlarını geniş şəkildə müdafiə etməyə, onlara daxildə və İrandan informasiya dəstəyi verməyə çalışırdılar.

İranınAzərbaycana qarşı ideoloji fəaliyyətinin yeni cəhəti onun siyasi tədbirlərlə möhkəmləndirilməsinə səy göstərmək idi.Dini-siyasi qurmlar İran hökumətindən tələb edirdilər ki, Azərbaycanda siyasi islam və  radikal islamistlərin vəziyyəti ilə bağlı Azərbaycan hökumətinə etiraz etsin və digər tədbirlər görsün.İslahat cəbhəsinə məxsus nümayəndlərdən təşkil edilmiş hökumətlər həmin məsələdə neytral mövqe nümayiş etdirirdilər.

İcra hakimiyyətinin mühafizəkar və ya islahat cəbhəsinin nümayəndələrinin ixtiyarında  olmasından asılı olmayaraq, İranın müxtəlif siyasi-dini,milli-dini,siyasi-ideoloji dairələri,onlara məxsus elmi-tədqiqat mərkəzləri,mətbu və media orqanları və s. qeyd edildiyi kimi,Azərbaycana qarşı ideoloji, informasiya fəaliyyətini davam etdirirdilər.Həmin fəaliyyətin əsas istiqamətləri olan Azərbaycan adı,Azərbaycan \türk xalqı,pantürkizm,Azərbaycanın İran ərazisinin bir hissəsi olması,Azərbaycanda şiəlik,Azərbaycan şiələrinin radikal dairələrinin hüquqlarının müdafiəsi və s. sahəsəndə çox saylı elmi,elmi-publisistik və publisistik yazılar meydana gəlmiş və həmin proses davam edir.

İdeoloji mübarizənin təqribən yeni və yaxud gücləndirilmiş istiqaməti kimi Azərbaycan-İsrail münasibətləri və  tamamilə yeni istiqaməti kimi isə azərbaycançılıq ideyasını göstərmək olar.Bu sahələrdə meydana gələn yazılarda Azərbaycanın İranın müstəqilliyi və ərazi bütövlüyü üçün təhdid olması kimi cəfəng ideya əsaslandırılır.

İranın Azərbaycan siyasətində  Azərbaycana qarşı mübarizədə ideolji sahənin aparıcı rol oynaması Azərbaycanın ərazisinn 20%-nin  Ermənistan tərəfindən işğal edilməsi ilə izah etmək olar.İran hakimiyyəti nadir hallarda  olsa da, Azərbaycanın İran siyasətində baş verə biləcək arzu olunmaz dəyişikliyə işğal faktından istifadə etmək  və   onu gücləndirməklə cavab verə biləcəklərini dilə gətirirdilər. Azərbaycan ərazilərinin bir hissəsinin müvəqqəti işğal altında olması İran hakimiyyətinin Azərbaycanla zahirdə hərtərfli əməkdaşlıq etmək meylini nümayiş etdirməyə şərait yaradırdı.

Nəticədə qəribə mənzərə yaranırdı;İcra hakimiyyəti hərtərəfli,  xüsusən siyasi sahədə ,əməkdaşlıq edir,digər  güc və qərar qəbyletmə mərkəzlıri  isə öz cari və perspektiv maraqlarına uyğun olaraq ideoliji mübarizəni davam etdirirdilər

Azərbaycana münasibətdə İranın İcra hakimiyyəti ilə digər güc və qərar qəbul etmə   mərkəzləri arasındakı fərq Azərbaycanın 44 günlük Vətən müharibəsinin gedişində zamanı əldə etdiyi hərbi  uğurlar zamanı və Ermənistanın tam məğlub olmasından sonra yavaş-yavaş aradan qalxmağa başladı.Həmin fərq yarı islahatçı yarı mühafizəkar H.Ruhaninin prezidentliyi dörünün sonuna doğru(2013-2021) zəyfləsə də,  qalmaqda idi.Lakin həmin fərq  mühafizəkarların keçmiş və yeni nəslinin nümayəndələrini təmsil edən İ.Rəisinin prezident seçilməsindən(2021 yay) sonra tamamilə aradan qalxdı.Artıq Azərbaycana qarşı ideolji mübarizədə icra hakimiyyəti də çox fəal rol oynamağa başladı.

Belə ki yeni prezident vəzifəsini icra etməyə(5 avqust) başayandan bir- iki ay sonra(28 oktyabr 2021) Təbrizdə İran  Milli Radio-televiziya şirkətinin rəhbərliyinin  və şirkətin Cənubi Azərbaycan(Qərbi Azərbaycan,Şərqi Azərbaycan,Ərdəbil,Zəncan viayətləri) bölmələrinin rəhbərliyinin iştirakı ilə  həmin qurumun Azərbaycana qarşı ideoloji fəaliyyətinin istiqamətləri və məzmununa,həmçinin icraçı subyektlərinə həsr olunmuş bir günlük(iki növbəli) geniş konfransı keçirildi.

Konfransda  İran-Azərbaycan münasibətlərini mediada milli kimliklərin münasibəti kimi təqdim edilməsinin daha məqsədə uyğun olduğu bidirildi.

Mərkəzdən gələn rəhbər işçi qeyd etdi ki,guya artıq İran-Azərbaycan münasibətləri fars(İran)-türk(Azərbaycan)  münasibətləri kimi deyil, türk(Cənubi Azərbaycan)- türk(Azərbaycan Respublikası) kimlikləri arasında münasibət kimi nəzərdən keçirilməlidir.

Ən üst səviyyədə kimlik deyəndə  iki Azərbaycan arasında ciddi fərqin olduğu güman edilirdi.Cuya Cənubi Azərbaycanın kimliyinin əsasında şiəlik durur,ona görə bu baxımdan Cənubi Azərbaycana diqqət artırılmalı və şiəliyin mövqeyi gücləndirilməlidir

Azərbaycana qarşı ideoliji mübarizədə əsas meyar Ədalərt anlayışı olmalı və Azərbaycanın İrana münasibətdə davranışı ədalətsiz hesab edilməlidir.

Azərbaycana qarşı İranın ideolji mübarizəsində qeyd edilən həmin yenilik də əvvəlki uydurma təhlükə ilə, yəni  Azərbaycanın İranın birliyi və ərazi bütövlüyü üçün  təhlükə olması ilə əsaslandırılırdı.

Qeyd etmək lazımdır ki, konfransda qəbul edilmiş qərarların yerinə yetirilməsində Cənubi Azərbaycan mediasının o qədər də müstəqil və fəal olduğunu demək çətindir.İranda bu və ya digər daxili və xarici məsələlərdə dəfələrlə Cənubi Azərbaycanın rolunun artırılmasından danışılsa və hətta müəyyən qərarlar qəbul edilsə də,sonda fars milli-dini dairələrin təsiri və təzyiqi ilə həmin qərarların icrasından imtina edilib.Görünür, haqqında danışılan qərar da həmin tale ilə üzləşib.Fars hakim millətçi-dini dairələr Cənubi Azərbaycanın İranın siyasi,ictimai,iqtisadi,mədəni həyatında  ümumi maraqlarının təmin edilməsi naminə belə  rolunun artmasına qətiyyən razı ola bilmir.

İranın  hakim millətçi-dini dairələrinin Cənubu Azərbaycana qarşı yeritdiyi etnosid və linqvosid siyasəti Azərbaycan Respublikasına qarşı, o cümlədən ideoloji sahədə, siyasətini müəyyən edir.

Qeyd edildiyi kimi, yeni hökumət fəaliyyətə başlayandan ideoloji qurumlarla icra hakimiyyəti arasında yanaşma fərqi aradan qalxdığına görə ideoloji korpus İcra hakimiyyətinin və bütün digər güc mərkəzlərinin Azərbaycana qarşı siyasi,əməli təxribat hərəkətlərini geniş şəkildə əsaslandırmaqla məşğul olur və güc mərkəzlərini daha fəal və aqressiv olmağa sövq edirlər.

İranın Azərbaycana qarşı ideoloji mübarizəsinin əsasında eyni uydurma təhlükələr vurğulansa da, əsas məqsəd  Azərbaycan dövlətinin öz müstəqilliyini möhkəmləndirməsinə, daha da güclənməsinə, regionda və dünyada nüfuzu və təsirinin artmasına regional böhran elementlərini gücləndirməklə  mane olmaqdır.

Hazırda İranın Azərbaycana qarşı  ideoliji mübarizəsinin mərkəzində əvvəlki illərdə olduğu kimi, lakin daha intensivliklə Azərbaycan-İsrail münasibətləri, pantürkizm təhlükəsi adı ilə Azərbaycan-Türkiyə münasibətləri,türk dövlətləri arasında yaxınlaşma və inteqrasiya prosesi dayanır.İran dövləti və onun ideoloqları, qeyd edilən sahələrdə baş verən dəyişikliklərin guya İranın müstıqilliyi və ərazi bütövlüyünə  qarşı yönəldiyini iddia edirlər.

Hazırki İran rejimi mövcud olduğu bütün dövr ərzində İran xalqının xarici düşmənlə üz-üzə dayandığını,düşmənlərin dövləti məhv etmık istədiklərini, ona görə hər cür xarici  zülmə,  təzyiqlərə ,məhdudiyyətlərə dözərək dövləti yaşatmaq fikri  vurğulanır.

İndi İran İsrail-Azərbaycan əməkdaşığını növbəti xarici düşmən  elan edərək, bir tərəfdən xalqın diqqətini rejimin varlığının  ilk günlərindən yığıllb qalmış müxtəlif xarakterli problemlərdən yayındırmağa, digər tərəfdən Azərbaycanın Cənubu Azərbaycana mədəni, mənəvi təsirini azaltmaq, Cənubi azərbaycanlıların zorakı assimilyasiya siyasətinə müqavimətini zəiflətmək və anti bəşər,orta əsrlər rejiminin nəinki qeyri fars, eləcə də fars xalqı üzərində hakimiyyətinin ömrünün uzatmağa  səy göstərir.

İran İslam Respublikası anti tərəqqi.anti bəşəri bir siyasi sistem olduğundan onun əsas və təbii barışmaz düşmənləri ölkənin daxilindədir,ona görə rejimin öz daxili düşməninin diqqətini xaricə yönəltmək səyləri qısa vədədə nəticə versə də, sonda uğursuzluğa məhkumdur.

Mənbə: "Elm" qəzeti\14 aprel 2023

ДРУГИЕ НОВОСТИ
ВСЕ НОВОСТИ
17:42Peşmerge Kerkük'e geri mi dönüyor?17:23Путь урегулированию на Кипре - принцип двух государств17:15Beynəlxalq radio Qarabağda fəaliyyətə başladı: xəbərlər həm də erməni dilində təqdim ediləcək18:53Президент Байден встречается с премьер-министром Нетаниягу и оказывает на него давление18:24В Анкаре стартовал Фестиваль мировых культур с участием посольств 55 стран20:59Азербайджанцы Молдовы выступают против минного терроризма Армении15:16Антитеррористическая операция Азербайджана в Карабахе15:10В Евлахе завершилась встреча представителей властей Азербайджана и армянских жителей Карабаха19:19Туранские пустыни включены в список Всемирного природного наследия ЮНЕСКО17:28İmadəddin Nəsimi haqqında İranda tədqiqatlar16:26A Human Rights Report on the Azerbaijani Turks in Iran: April-June 202316:14Минобороны Азербайджана: В Карабахе начаты локальные антитеррористические мероприятия17:09Веха турецко-японской дипломатии: фрегат «Эртугрул»20:20В Баку состоялось праздничное мероприятие, посвященное еврейскому Новому году19:50Türk-Japon diplomasisinin miladı: Ertuğrul Fırkateyni18:24Ильхам Алиев рассказал о новой сфере сотрудничества между Азербайджаном и странами Центральной Азии19:00В Кыргызстане пройдет Конгресс «История тюркских государств»17:25Путин отметил важность реализации масштабных проектов на Дальнем Востоке13:24Карстовые воронки в Турции: причины их возникновения19:31Президент Алиев принял министров тюркских государств17:53В столице Татарстана продолжается фестиваль мусульманского кино11:2331 Ağustos günü çekilen iki telgraf14:40На матрице истины:Родословная армян и урартийская концепция (Продолжение)14:33На матрице истины:Родословная армян и урартийская концепция13:17На матрице истины ( Продолжение)13:09На матрице истины20:25К чему стремится Иран, вступая в БРИКС?16:17В Казахстане возрождают редкую породу собак12:19Дом для Матрешки13:26Sepah emissarının Gürcüstanda din adı altında fəaliyyəti19:49Белуджские сепаратисты столкнулись с проникновением исламских террористов19:35Узбекистан и Азербайджан создали Высший межгосударственный совет19:08Политические манипуляции Армении в Лачинском коридоре17:50Чем важен визит главы МИД Турции в Ирак18:47Американцы устраивают саммит с Японией и Южной Кореей против Китая, России и КНДР18:38Тайваньский вопрос: Токио посылает разнонаправленные сигналы Пекину22:44ŞEYX NƏSRULAH MARNEULİDƏ.\ALLAH SƏNƏ RƏHMƏT ELƏSİN C.MƏMMƏDQULUZADƏ19:43"Звезда Монголии". Бывшая "шестнадцатая республика СССР" дрейфует на Запад20:54В Казахстане отмечают День Абая14:41Турецкая Cengiz Holding будет строить туннель через узбекский перевал Тахтакарача13:26Роскосмос заявил о запуске ракеты со станцией "Луна-25" с космодрома Восточный18:47Игорь Волчек: Мультфильмы должны развлекать и воспитывать12:34И все равно — ашхабадец: Валерию Непомнящему — 80!18:05Более половины населения Великобритании– не христиане, а две трети жителей Лондона – представители этнических меньшинств11:11Как христианство завоевало Рим с помощью простой математики13:31В Ашхабаде прошел саммит глав Таджикистана, Туркменистана и Узбекистана21:59В Беларуси стартуют II Игры стран СНГ11:24ТIигьиржалви шаир11:15Турция может стать новым центром в энергетике18:58DİL CƏBHƏSİNƏ ƏSGƏRİ BORC18:37دریاچه اورمیه با حکومت جمهوری اسلامی احیاء نمی‌‌شود18:30Maşallah Rəzmi: Urmiya gölü İslam Respublikası hökuməti tərəfindən canlandırılmayacaq15:32Proqnozlara görə, Urmiya gölü yayın sonuna qədər tamamilə quruyacaq12:22Кишинев отстранит от должности главу Гагаузии12:14"Ось Турции" и "новая эра тюрок": тюркский мир, Турция и Центральная Азия18:25Этнографический женский костюм юга Узбекистана16:18Tehranın Azərbaycana qarşı əsassız iddiaları13:30İRAN-AZƏRBAYCAN ƏLAQƏLƏRİNİN GENİŞLƏNMƏSİNƏ KİM MANE OLUR ?09:51Президент ТРСК: Операция на Кипре предотвратила еще большую трагедию14:12Şuşalı qəhrəman İsrafil İbrahimov haqqında sənədli film çəkilir12:33‘Başkan Barzani’nin Azerbaycan ziyaretinin manevi değeri çok yüksek, bunun sonuçlarını göreceğiz’12:21Почему странам Центральной Азии нужно объединяться11:46Жапаров подписал закон о переходе госучреждений Кыргызстана на государственный язык08:58Итоги вильнюсского саммита НАТО и сбалансированная политика Турции09:59Кошки Ван – достопримечательность Турции09:16Какой будет судьба бойцов «Вагнера» в арабских странах?21:07Расширение НАТО и Япония как форпост «западного мира» в Азии18:59Язык цветов в Османской империи18:56Посол России вызван в МИД Ирана12:46HEYDƏR ƏLİYEVİN AZƏRBAYCANÇILIQ İDEYASINDA CƏNUBİ AZƏRBAYCAN12:26MILLƏT, MİLLİYYƏT, MİLLİ KİMLİK, ETNİK MƏNSUBİYYƏT, “MİLLİ” SÖZÜ22:29Dua Etme; Dilsel mi, Eylemsel mi?17:21Культура и инновации11:50В Турции стартовал 662-й турнир по масляной борьбе «Кыркпынар»11:40Астана: сияющая звезда Центральной Азии12:27В Ташкенте открываются Недели культурного наследия Узбекистана и партнерских инициатив12:07В Ташкенте открылись выставки туркестанского авангарда и Темуридского ренессанса11:54Какие выгоды несет России вступление Ирана в ШОС12:46Без приоритета на Тайнството, Църквата се превръща в хуманитарен клуб с униформени служители19:08"Каждое дерево особенное". О мире народных музыкальных инструментов Марьяна Скромблевича16:03В Туркменистане началась Неделя культуры20:54İBRAHİM PEYĞƏMBƏRİN YANLIŞI, TANRI MƏRHƏMƏTİ20:21Что стало с памятником в Хедера?20:38Талибы провоцируют конфликты из-за водных ресурсов15:58Жители Центральной Азии считают свои страны «перевалочным пунктом» для релокантов из РФ16:41“Heydər Əliyev: Azərbaycanda elm və təhsil” mövzusunda III şagird respublika konfransı keçirilib10:10Firudin İbrahimi və azərbaycançılıq12:08В Эрзуруме открылся Центр исследования турецко-армянских отношений18:48Этапы возрастной дискриминации согласно ООН16:53Каждый шестой человек сталкивается с дискриминацией по возрасту13:21О литературном творчестве Любы Юсуфовой21:19Армяно-азербайджанские переговоры отложены17:08Караимы – хранители традиций и языка в литовском Тракае17:07Античный город Силлион — важная достопримечательность Антальи14:14İranda hicabsız və hicablılar haqda əxlaq kodeksi13:59РУССКИЙ ЯЗЫК В ЦА СТАНОВИТСЯ ИНСТРУМЕНТОМ ЦИФРОВОГО БУДУЩЕГО10:19Материал российских медиаэкспертов о блокировках и шатдаунах в соседней стране18:49Пойдет ли Индия в НАТО?19:09ТРАДИЦИИ КОРЕЙСКОГО ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА В ЦЕНТРАЛЬНОЙ АЗИИ19:47İranda məsciddən qaçırlar, bizdə Xameneyiyə biət edirlər…19:34CÜMHURİYYƏTİMİZİN “OSKARI”13:22Выборы в Турции: западные СМИ и турецкие избиратели14:12Черкесы между прошлым и будущим13:59Русскоязычная коранистика досоветского периода16:02Мигрантов из Центральной Азии вновь стали массово «приглашать» на фронт, даже в мечетях08:55В Австрии в 2022 году совершено 1324 правонарушений на почве исламофобии08:47В Конье стартовала «Неделя турецкой кухни»18:53Монастырский комплекс Худавенг обладает особым значением.16:54Сохранение биоразнообразия, как фактор защиты окружающей среды16:46Саммит в Сиане, как сигнал роста влияния Китая в Центральной Азии16:42В Кыргызстане прошла неделя моды AK-Buura Fashion Week-202317:20Благодаря строительству коридора Север - Юг России избежит изоляции от Мирового океана17:06Что происходит в Гагаузии16:44Доклад Госдепа о свободе религий – инструмент вмешательства в дела Азербайджана09:59HEYDƏR ƏLİYEVƏ ARXALANAN GƏNC AZƏRBAYCANLI MÜTƏRCİM21:06ON SOME PECULIARITIES OF TALYSH DECORATIVE- APPLIED ART18:26Депортация крымских татар: не утихающая боль народа18:05Китай стремится усилить влияние в Центральной Азии21:34Azərbaycan dili haqqında 1400 il bundan qabaq Kəsra Ənuşirəvan Adilin qeydləri19:05Azərboyconi sərboz17:01Гагаузия может объявить о своей независимости16:28Etibar Əliyev_ ğurbətədə vətəni dardi kəşə şair.....20:06Cəmiyyətimizdə oğlan uşaqlarına verilən qüsurlu tərbiyə və məişət zorakılığı11:38«Media savadlılığı və qazilər: “Hansı daha təhlükəlidir: müharibə yoxsa informasiya?" adlı tədbir Bakıda davam edib09:18От Агалыка до Памира12:40Xıdır İlyas-Hıdrellez20:11Лексика нашего времени16:04Си Цзиньпин пригласил в Китай с госвизитом президента КР и еще трех стран ЦА15:37AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI MULTİKULTURALİZM SİYASƏTİNİN NÜMUNƏSİ KİMİ21:00Творчество Юнуса Эмре уже 7 веков озаряет путь человечества15:04AZƏRBAYCAN CƏMİYYƏTİNİN RƏSULZADƏ “TƏƏSSÜBÜ” və NƏRİMANOV “NİFRƏTİ” (2-ci yazı)14:48AZƏRBAYCAN CƏMİYYƏTİNİN RƏSULZADƏ "TƏƏSSÜBÜ" və NƏRİMANOV "NİFRƏTİ" ( 1-ci yazı )14:38Будущее зерновой следки17:54В Астане открылась выставка «Доспехи казахских батыров»11:43Новую конституцию Узбекистана поддержали более 90% участников референдума18:15Победителем этапа Гран-при «Формулы-1» в Баку стал Серхио Перес06:58Cənublu məşhur pedaqoq Zehtabinin də qanı molla rejiminin “vicdanındadır”...06:52В Фергане обсудили взаимодействие ж/д структур тюркских государств06:37Турецкая Республика Северного Кипра получила статус наблюдателя в ТюркПА18:24Барлас: Утверждения армян по 1915 году - самая большая ложь XX века16:39ЦСБ: в Израиле проживают 9,727 миллиона человек, 73,5% из них - евреи16:31В Иране убит известный аятолла Аббас-Али Сулеймани19:04Игра на четверых: для чего Израиль подружился с соседями Ирана18:40Семья из Турции ухаживает за собакой, разбудившей хозяев за минуты до землетрясения17:12Iran deputatının Azərbaycana məsləhət verməkliyi17:05İRANIN AZƏRBAYCANA QARŞI İDEOLOJİ FƏALİYYƏTİNİN MƏRHƏLƏLƏRİ17:40Доклад Сената Канады: исламофобия глубоко укоренилась в стране12:44Goranboyda “Hansı daha təhlükəlidir: müharibə, yoxsa informasiya?" adlı layihə çərçivəsində qazilərlə görüş keçirilib.13:59Россия делает ставку на многополярный мир и выход из изоляции12:36“Hansı daha təhlükəlidir: müharibə, yoxsa informasiya?" adlı layihə Yevlaxda davam edib.10:14Запущен процесс по ликвидации Молдовы09:26“Hansı daha təhlükəlidir: müharibə, yoxsa informasiya?"08:17TPAO: Черноморский газ начнет поступать в дома в Турции в мае08:21Католики всего мира празднуют Пасху08:07«Шма Исраэль»08:00CƏNUBİ AZƏRBAYCAN SEPAHIN HƏDƏFİNDƏ10:37İlaxır çərşənbədir, il tamam olur16:57Зачем Грузии закон об "иноагентах"? Аргументы сторонников и противников15:58KARMA və SEÇİM AZADLIĞI!09:35Azerbaijan envoy to Israel: You cannot use our airfields to attack Iran09:13Avestanın "Videvdat" bölümünün Azərbaycan dilinə tərcüməsinin təqdimatı olub18:20Мидраш Раба. Эстер Раба17:36Русское евразийство и его восточноевропейские аналоги 100 лет назад и сейчас (на примере Венгрии)17:24«Разрубленная книга» и Надир-шах17:08Новая стратегия России в ЕАЭС15:31Tehran’s 'new old fear': Southern Azerbaijan wants independence18:25Yel çərşənbəsi- Yelli çərşənbə18:20Как будут развиваться события в Приднестровье11:37Веха в истории Азербайджана: Мамед Эмин Расулзаде15:22Интернет породил опасные фобии у людей15:02“Doğru üskü” gəldi çatdı14:53В Молдавии утвердили румынский язык как государственный09:00Haputlar16:19О некоторых особенностях устного народного творчества талышского народа.15:16Время Красного Дракона. возрастающая роль Китая в мировой политике11:27Генсек ТЮРКСОЙ провел встречи в Узбекистане12:59Modificarea formei capului/craniului Tn Caucazul de Sud si Orientul Apropiat in perioada tarzie a epocii bronzului - perioada timpurie a epocii fierului. Date arheologice si antropologice19:261905-1906-جی ایللر کوتلوی قیرغین‌لار18:47THE KHOJALY MASSACRE: THE BLOODIEST AND MOST FEARSOME TRAGEDY OF HUMAN HISTORY19:46Узбекистан признан самой гостеприимной страной на постсоветском пространстве15:06РУССКИЙ ЯЗЫК В КИРГИЗИИ ОСТАЕТСЯ СОЦИАЛЬНО ПРЕСТИЖНЫМ13:21قتل عام خوجالی: وحشتناکترین و خونین ترین فاجعه بشریت13:13Futbol’un Tarihcesi ve Divânü Lügati’t-Türk12:56Hocalı soykırımı: insanlık tarihinin en kanlı ve en korkunç trajedisi12:37مذبحة خوجالي: أخطر مأساة في تاريخ البشرية12:25Ходжалинский геноцид: самая кровавая трагедия ХХ века12:17İRANIN SAXTA TARİXİ14:43Dil və Ana dili haqqında düşüncələr10:21Kак скоро Таджикистан и Кыргызстан завершат пограничный спор16:24Azərbaycanın Qüzeyində və Güneyində Çərşənbə axşamları09:25ОДКБ и интеграционная безопасность евразийского пространства17:45Разоблачена команда хакеров, вмешивавшихся в выборы18:01BİR QRUP TƏBRİZLİ TƏRİF EŞİTMƏK ÜÇÜN RƏHBƏRİN HÜZURUNA GEDİR12:16Критикуя Украину, Венгрия идет в тюркский мир19:05Некоторые знаменитые эпитеты имама Али (а)19:02Азербайджанский актер-христианин продублировал фильм об Имаме Али на русский язык (ВИДЕО)18:36Как живут потомки согдийцев в труднодоступном ущелье Таджикистана19:58Четвероногие герои: Собаки, которые помогают спасать людей из-под руин в Турции11:31Налёт БПЛА Bayraktar AKINCI ve Bayraktar TB2 в зоне бедствия превысил 1,2 тыс. часов10:24დამტვრეული მანქანით, მაგრამ სუფთა გულით – აზერბაიჯანელი ახალგაზრდა თურქეთის დასახმარებლად
САМОЕ ЧИТАЕМОЕ
  1. Дом для Матрешки
  2. Более половины населения Великобритании– не христиане, а две трети жителей Лондона – представители этнических меньшинств
  3. Игорь Волчек: Мультфильмы должны развлекать и воспитывать
  4. DİL CƏBHƏSİNƏ ƏSGƏRİ BORC
  5. В Беларуси стартуют II Игры стран СНГ
  6. Maşallah Rəzmi: Urmiya gölü İslam Respublikası hökuməti tərəfindən canlandırılmayacaq
  7. دریاچه اورمیه با حکومت جمهوری اسلامی احیاء نمی‌‌شود
  8. "Ось Турции" и "новая эра тюрок": тюркский мир, Турция и Центральная Азия
  9. И все равно — ашхабадец: Валерию Непомнящему — 80!
  10. Кишинев отстранит от должности главу Гагаузии
  11. Турецкая Cengiz Holding будет строить туннель через узбекский перевал Тахтакарача
  12. Proqnozlara görə, Urmiya gölü yayın sonuna qədər tamamilə quruyacaq
  13. В Казахстане отмечают День Абая
  14. ТIигьиржалви шаир
  15. Турция может стать новым центром в энергетике
  16. "Звезда Монголии". Бывшая "шестнадцатая республика СССР" дрейфует на Запад
  17. Sepah emissarının Gürcüstanda din adı altında fəaliyyəti
  18. Как христианство завоевало Рим с помощью простой математики
  19. В Ашхабаде прошел саммит глав Таджикистана, Туркменистана и Узбекистана
  20. На матрице истины ( Продолжение)
  21. Белуджские сепаратисты столкнулись с проникновением исламских террористов
  22. Тайваньский вопрос: Токио посылает разнонаправленные сигналы Пекину
  23. Политические манипуляции Армении в Лачинском коридоре
  24. Американцы устраивают саммит с Японией и Южной Кореей против Китая, России и КНДР
  25. На матрице истины
  26. Узбекистан и Азербайджан создали Высший межгосударственный совет
  27. Туранские пустыни включены в список Всемирного природного наследия ЮНЕСКО
  28. Президент Алиев принял министров тюркских государств
  29. ŞEYX NƏSRULAH MARNEULİDƏ.\ALLAH SƏNƏ RƏHMƏT ELƏSİN C.MƏMMƏDQULUZADƏ
  30. Чем важен визит главы МИД Турции в Ирак
  31. Роскосмос заявил о запуске ракеты со станцией "Луна-25" с космодрома Восточный
  32. 31 Ağustos günü çekilen iki telgraf
  33. К чему стремится Иран, вступая в БРИКС?
  34. Ильхам Алиев рассказал о новой сфере сотрудничества между Азербайджаном и странами Центральной Азии
  35. Карстовые воронки в Турции: причины их возникновения
  36. В Казахстане возрождают редкую породу собак
  37. На матрице истины:Родословная армян и урартийская концепция
  38. На матрице истины:Родословная армян и урартийская концепция (Продолжение)
  39. В столице Татарстана продолжается фестиваль мусульманского кино
  40. Türk-Japon diplomasisinin miladı: Ertuğrul Fırkateyni
ОПРОС

Где будете встречать Новый год?


 
«    Sentyabr 2023    »
B.e.Ç.a.ÇC.a.CŞB
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930 
ГАЛЕРЕЯ