Главная > НАРОДЫ > CAMAL LƏLƏZOƏ - ƏDİB, ŞAİR, TƏNĞIDƏKƏ...
CAMAL LƏLƏZOƏ - ƏDİB, ŞAİR, TƏNĞIDƏKƏ...8-07-2024, 11:36. Разместил: Gulnara.Inanch |
|
Şair, tənğıdəvon, folklorşunos, tolışə ədəbiyoti inkişofiro beəvəzə xıdməton kardə ədəbiyotşunos Ağayev Camal Şirəli zoə (Camal Lələzoə) 10 noyabr 1952-ci sorədə Masalli rəyoni Ğızləvo diədə inəko bə. Çı BDU filoloji fakultədə (1969-1974) orıxıniyəşe. Cə vaxtoko Ğızləvo-Dəlokobə mionə məktəbonədə muəlim ko kardedə. Ənıvışt-şair, tənğıdəvon, ədəbiyatşunos, folklorşunos Camal Lələzoə dı zıvonədə, azərboyconi-tolışi zıvononədə nıvıştə bıə şeir, hekayə, lətifəonko ibarət 9 qılə kitobi mıəllife. Imrujnə Azərboyconi iyən tolışə ədəbiyoti əsosinə simaonədə qıləyni Camal Lələzoə 2 zıvonə ənıvışte, bə azrboyconi, həmən bə tolışi nıvıştedə. “Eşqim, taleyim”, “Ucalıq”, “Yaşayır Nizami həqiqətləri”, “Ovşuməşəvi zanq eğandəşe”, “Ğəzəlon”, “De Lələ sohbət”, “Tolışə lətifəon” 2 cilddə, “Şəvi xotemon”, “Bəıştə yurdi soyb beşəmon”... ha jıqo 10 kitobi xıvande. Camal Lələzoə lirikə qəhrəmonon Vətən, millət, əğıdə roədə con bıdə, İmom Huseyn qeyrətinə cıvonon, əsğəron, şəhidon, (“Mərsiyon”) de sofə savdı jiyə- mubarizə bardə qəncon, aşığon, (“Ğəzəlon”) de ıştə ləjəninə nemətinə sərzəmini, de çeəy sehrinə təbiəti fəxrbıkə həmvətənon (“Çoliyon, şəşliyon”), de avlodi məhəbbəti əhatəbıə pıə-inəon, de valideyni ğəyğu perəsə avlodon, (“İthafon”) həmən cameədə bə dast-lınqi pebuşə tufeyliyon, vəzifə hərison (“Tənqidi şeiron, dumoton”)... i qılə sıxan, çeəy ıştən moasironin. Sıftənə mətbu şeirış “Sən mənim olsan” 1972-nə sori “Çağırış” qəzetədə dərc bıə. “Camal” bə i bəjən ğandə burutni. Sıftənə vaxtono tosə ısətni ohilə sinni həqiqi şair bıə, bə bıhandon dıli dəşey, bıhandon ğəlbədə mandey zınəşe...(Vaqif Yusifli) C.Lələzoə həmən bə tolışi nıvıştedə. Demiyən sıftə-sıftə bə Azərboyconi, bə çeəy mədəniyəti yolə xıdmət kardedə. Çunki tolışə zıvon, tolışə xəlq çe Azərboyconə mədəniyəti tərkibə baxşəye: əv bəpe bıjıy, inkişof bıkəy... Niyon kardey nibəbe avon dumonton, Həşi bərğ bəje! Xıdo bərosti boməy çe har ton, Bə dıl dəbəşe! Bəle, tolışimon, yurdumon Tolış. Boəmə rəğ-rişə, De nomi bəvamon har vaxt bə vərzış Dınyo həmişə! (“Bəle, tolışimon”) Iştə ofəyəvonəti həxədə Camal ıştən jıqo votedə: “Çemı nıvıştəyon əsl mıəllif Azərboyconi suverenəti, ozodətiye. Ofəyəvonəti çe milləti mənəviyə sərvəte, xəlqi bəyjiyə rufe. Ğələmxıvand iminnə nubədə ıştə inə zıvoni cəfokəş bıənine...” Şairi har nıvıştəy bə ıştə xəlqi hesobote.-Votəşone. Lələzoə şeiron handeədə dərk kardedəş ki, ın hesobot bini çanədə məsuliyətine... Ləzi bədiqə 70 sorə yubiley ğeyd kardəninbıə Camali şeironədə çeəy dıli nığıləyonədə tale nıvıştə “Vətən” kəlimə har dıləqıppədə ıştəni nişon doydə... (Əli Nasir) Jıqo doğon kam vindəni tarıxo, İyən veybe şəhidonı, ha Vətən! Astəqulon zəminişon dəxısne, Iştı mol-mılk ğəbıstone, ha Vətən! (“Ha Vətən”) ... Şairi məhəbbət şeiron ve reçin iyən cazibənəne, insoni ğəlbi ecozkorə ğudrəti de əlloməti ne, de metafora, epiteton, de poetikə ifodəon doy zınedə... (Əhməd Səmədov) Mısohbət be bomıno,tı şiş,az mandim iyo, Ğəm-ğussəm i tılə be,betı be qıləy dıyo, Xəş bədə fik əkəymon əmə har çiy bə ico, Dardon tufani vədə həni mandim az tənho, Əmon coəti dasdo,əmon colinə beku! (“Əmon coəti dasto) Camali şeironədə bə pıə-inə piyemon qeşonə təsvir kardə bedə. Avlodon bə pıə-inə dəbastəti, valideyni roədə fidokoəti, bo dınyo ovaxtə pıə-inəyo avlodi sədoğət bədiiə şiklədə tərənnum kardə bedə... Deıştə əsli-nəsli karde fəxorət, Çand nəsıl dəvarde deştı noə pardi. Joqbızın rost karde barzə imorət, Çəğın vindey bedə har şəhər, har di. Lələ, çeəmə dıldə jəydə ıştı dıl! Cəsorət okardə deştı nomi vıl! (“Bo Lələ əzizə xoto”) Camal tolışə ədəbiyoti: çeəy poeziyə, proza ofəyə bıkə ustodonədə qıləye. Camali ofəyəvonəti ımrujnə tolışə poeziyə qeşə mənzərə bə çəşə və vardedə. Çeəy mənə-məzmunə qəncinəti, formə-janrə curbəcurəti, rənqarənqəti (ğəzəl, qəsidə, mərsiyə, çoli, pencli, şəşli, həştli, təmsil, poema, əğılə şeiron, tərcuməon...) ıştəni çok nişon doydə. Abru-həyo timsolin, səyku- bə po nəcib, pok, Çe ovşumə dimondə ru bedə xeymandəti. Bə çeəvon eşği loyiğ nıboş, bəbeş hədər, xok, De çeəvon eşği əncəx bəjieş eşği bandəti. Tolışə kinon çeəmə hərəbəxtəti nışon! Kə-bədəmon sutə şom, reçinəti ehtişom! (“Tolışə kinəon”) Iştə hartərəfinə ofəyəvonətiyədə Camal qıləy təbiətə şair, yurdi sərbəsər tərənnumbıkə, vətənpiyə sənətko, sərzəmini ıştə şinə conisə ve piyə avlod, dədə-bobo məskəni har vıjəy boştəro səcdəqo zınə mominə insone!.. ...Iştə şeironədə şair tolışə xəlqi dastkoəti, id dəvoneəti, vəyə- telə–koyə mərasimon, ğədimə adət-ənənəon, de hamsiyə xəlqon soyə-mehrə mınasohbəton, dustəti–xışavəndətiyə əloğəon həxədə nıvıştedə, de ıştə xəlqi fəxr kardedə. Bənə milliyə ğəhrəmoni, xəlqi piyə zoə, dəy iftixor bıkə yurdmandi bə nəzə çiyedə! Camali şeironədə bə umumbəşəri movzuon meyl, bə obrazi dıləntonə aləmi mudaxilə cəhd vey xosə keyfiyətonin (Musa Ələkbərli) Kitobi nimə mıəllifi bə dınyo xəlqon yolon sıxanon mənəynə parçinon həsr kardə bədiiə-fəlsəfiyə numunəonin. Imoni çeəmə poeziyə tojə janr hisob kardey bəbe: 175. Iştə nomi bətı bəno, tıni sute-sute bəno. (Tolışon yolon sıxan) -Iştə nomi bətı bənoe, tıni sute-sute bənoe, Bahay ıştı nemətədə, bo deşmeni co səbənoe, Rəği-rişə bətı anqıl, pebəşome ov ıştı çolo, Əmmo biar-biar bəşe bə yadi qi dast dəbənoe. Kırt bıvotımon, C. Lələzoə ofəyəvonəti tolışə poeziyə rostbemoni, çeəy məno-məzmunə mıxtəlifəti, rostkardə iyən əks kardə problemon deıştə qeşəti, nığıləti komilə şikilonədə ifodə kardedə. Çeəmə jiə devri dıli impulsone Camal Lələzoə şeiron... Allahverdi Bayrami Masalli, Mahmudavar Dodo Qezeti Вернуться назад |