Ethnoglobus » НАРОДЫ » Haputlar

Haputlar

image

Foto: (1) Mollaisaqlı | Ismayıllı | Facebook


Qafqaz Albaniyasına daxil olan bəzi tayfalar qədim dövrlərdən Qafqaz sıra dağlarının yamacları boyu ərazilərdə məskunlaşmışlar. Onların arasında ləzgi dil qrupuna daxil olan etnoslar - ləzgilər, tabasaranlar, saxurlar, rutullar, ceklər, haputlar, qrızlar, buduqlar, xınalıqlar, udinlər, ağullar da olmuşdur. Təsadüfi deyil ki, dillər muzeyi sayılaт Qafqaz, o cümlədən Azərbaycan və Dağıstan XIX əsrdən başlayaraq etnoqrafların və linqvistlərin diqqət mərkəzindədir. Bu baxımdan Quba rayonuna xüsusi maraq var. O, təkcə əsrarəngiz təbiəti ilə deyil, həm də özünün etnoqrafik zənginliyi ilə çoxlu sayda turistləri cəlb edir. Burada azərbaycanlılarla yanaşı yaşayan ləzgilər, qrızlar, xınalıqlar, buduqlar, haputlar, ceklər özünəməxsus dilləri, adət-ənənələri, mədəniyyətləri ilə tanınırlar. 

    XX əsrin əvvəllərindən tarixi-etnoqrafik ədəbiyyatda üç xalq – xınalıqlılar, buduqlular və qrızlar “Şahdağ xalqları” adlandırılıb. Haputlar, ceklər və əliklər qrız qrupuna aid edilir. Onların dilləri qrız dilinin dialektləri kimi göstərilir.

    Bu xalqlar haqqında ilk yazılı məlumatlar I Pyotrun 1722-1723-cü illərdəki İran yürüşünün iştirakçısı olmuş alman əsilli rus zabiti İ.Gerberə məxsusdur. O, “Xəzər dənizinin qərb sahili boyundakı xalqların və ölkələrin təsviri” adlı əsərində həmin xalqlardan söhbət açmış, onların Buduq, Xınalıq, Qrız, Cek, Əlik, Haput kəndlərində məskunlaşdığını, bu kəndlərin xeyli böyük olduğunu, hər bir kəndin öz kəndxudası tərəfindən idarə olunduğunu, əhalinin ləzgi dilində danışdığını bildirmişdir. XIX əsrin ikinci yarısında həmin etnoqrafik materialları N.K.Zeydlist toplayıb nəşr etdirmişdir. Bu məlumatlarda qeyd olunduğu kimi, 1886-cı ildə Azərbaycan ərazisindəki Şahdağ xalqlarının sayı 16.821 nəfər olmuşdur ki, bu da ölkə əhalisinin 

    1,2 %-ni təşkil edirdi. Onların 15.300 nəfəri Bakı quberniyasında, 1.521 nəfəri isə Yelizavetpol quberniyasında yaşayırdı.

    Tarixçi Q.Qeybullayev haputların və qrızların qədim alban tayfalarından olan qatların və herlərin xələfləri olduğunu göstərmişdir. Haputlar özlərini indinin özündə də “her”, “herar” adlandırırlar. Qonşu kəndlərin camaatı da onlara her deyir. Əvvəllər çoxallahlığa sitayiş edən haputlar sonradan islam dininin süni təriqətini qəbul etmişlər. 

     Azərbaycandakı bütün haput kəndləri Quba qəzasındakı Haput kəndindən əmələ gəlib. XIX əsrdə dövrün ictimai-iqtisadi hadisələri nəticəsində bu kəndin əhalisi həm Quba qəzasının, həm də Göyçay və Şamaxı qəzalarının müxtəlif ərazilərinə köçərək məskunlaşmışdır. Həmin əsrin ortalarından başlayaraq haputların bir hissəsi indiki İsmayıllı, Qəbələ və Ağdaş rayonlarının ərazilərinə köçərək orada Haput-Məlikli, Haputlu-Hideyli, Haputlu-Netes-Qacar, Haputlu Mollaisaqlı, Haputlu-Hacıhətəmli  kəndlərini salmışlar. Bəzi mənbələrdə XIX əsrin ortalarında Göyçay qəzasında 736 haputlu ailəsinin məskunlaşdığı, Haputlu Məlikli, Haputlu Mollaqasımlı, Haputlu Gidəyli, Haputlu Nətəs Qacar, Haputlu Hacı Qətəsi, Haputlu İmamlı, Haputlu Kürd kəndlərinin olduğu qeyd edilir. Brokqauzun və Efronun Ensiklopedik lüğətində qeyd olunur ki, 1886-cı ildə haputlular Yelizavetpol quberniyası əhalisinin 0,21 faizini təşkil edirdilər.

    1880-cı ilin məlumatlarına görə Müşkür düzənliyindəki haput kəndlərində 1433 nəfər, Qoyçay və Şamaxı qəzalarında 710 nəfər haputlu yaşayırdı.

    XIX əsrin sonlarına aid mənbələrdə 14 haput kəndinin olduğu göstərilir. Bunlar aşağıdakılardır: Haput, Dağ Haput, Dirşalı Haput, İbrahim Haput, Qaradağ Haput, Haput Məlikli, Haput İmamlı, Haput Kürd, Haput Mollaisaq, Haput Hacıhətəmli, Şıx Haput, Böyük Haput, Kiçik Haput, Aşağı Haput.

    XX əsrin ortalarında Azərbaycanın Ucar, Zərdab, Tovuz, Qazax rayonlarinda da haputlara rast gəlinib.

    Bu etnosun nümayəndələri əsasən Quba rayonunun  Haput, İbrahimhaput, Haputlu, Xaçmaz rayonunun Şıx Haput, Qəbələ rayonunun Məlikli, Sileyli, İsmayıllı rayonunun Talıstan, Hacıhətəmli, Mollaisaqlı, Hapıtlı, Ağdaş rayonunun Hapıtlı kəndlərində, Bakı və Sumqayıt şəhərlərində məskunlaşmışlar. Yığcam halda Quba rayonunun Haput, Ibrahimhaput, Haputlu, İsmayıllı rayonunun Hacıhətəmli, Hapıtlı və Mollaisaqlı kəndlərində yaşayırlar.

    Hacıhətəmli və Mollaisaqlı kəndlərinin tarixi Quba rayonundan köçüb İsmayıllıya gəlmiş, burada yurd salıb maldarlıqla məşğul olmuş Hacı Hətəm və Molla İsaq qardaşlarının adları ilə bağlıdır.

    Füzuli rayonunun dağlıq ərazisindəki Saracıq kəndində də haputlar yaşayırlar. Bu kənd əvvəllər indiki yerindən 4 kilometr aralıda, Şuşaya gedən karvan yolunun kənarında yerləşirdi. Təxminən 1860-1880 illərdə buraya köçən haputlu, hacısüleymanlı, cacaqlı va şükürbəyli nəsillərinə mənsub ailələr yeni yaşayış məntəqəsi salmışlar. 

    Haputların baş kəndi olan, Quba rayonunun Əlik kənd inzibati ərazisində, Baş Qafqaz silsiləsinin yamacında yerləşən Haput kəndinin qədimliyi haqqında mülahizələr çoxdur. Onlardan ən maraqlısı yunan alimi Ptolemeyin II əsrə aid Albaniya şəhərləri sırasında qeyd etdiyi Xabota ilə bağlıdır. Alimlər Xabotanın indiki  Haputun sələfi olduğunu ehtimal edirlər. 

    Ümumiyyətlə, Azərbaycan etnoqrafiyasında istər Şahdağ xalqlarının, istərsə də haputların tarixi indiyədək monoqrafik şəkildə öyrənilməmişdir. Bu sahədə yeganə tədqiqat işi 1981-ci ildə İ.Şahbazovun “XIX əsr və XX əsrin əvvəllərində Şahdağ xalqlarının maddi mədəniyyəti” mövzusunda müdafiə etdiyi namizədlik dissertasiyasıdır.

Baron Forerin 1860-1901-ci illərdə Yelizavetpol qəzasının iqtisadiyyatı mövzusunda qələmə aldığı və 1901-ci ildə Tiflisdə çap etdirdiyi kitabda yazdığına görə haputların arasında yayılmış bir əfsanədə deyilir ki, onların əcdadları sayılan herlər Azərbaycanın şimal-qərbində yerləşən Herna şəhərindən ərəb istilaları dövründə buraya gəlmişlər. İori-Alazan çayları boyunda yerləşən həmin şəhər VII əsrdə ərəblər tərəfindən dağıdılıb. 

    Qubanın Haput kəndinə yol Qəçrəş meşəsi tərəfdəndir. Sonra yol dərin dərələrdən, sərt döngələrdən keçir.  Kənd dəniz səviyyəsindən 2000 metr yüksəklikdə yerləşir. Tayduz, Çiye, Qarabulaq, Təntə, Gurbulağ yaylaqları buranın bənzərsiz sərvətidir. Yaz və yay aylarında həmin yaylaqlar əsrarəngiz gözəllikləri ilə insanı valeh edir. Min bir çiçək bitirən bu yerlərdən doymaq olmur. Kənd camaatının Aslan, Qaplan, Şıxməmməd baba, Qiblə dağı adlandırdığı dağ zirvələri haputların qürur yeridir. Qış aylarında kəndə gedib-gəlmək çox çətin olur.   

    2009-cu ilin siyahıyaalınmasına əsasən kənddə 505 nəfər əhali yaşayırdı. Burada 100 ev var idi. Yerli əhalinin dediyinə görə vaxtilə burada 500-dən yuxarı təsərrüfat olub. Hazırda, qış aylarında cəmi 15-20 evdə yaşayış olur.

    XIX əsrin ortalarında əhalinin sayının artması, böyük patriarxal ailələrin dağılması dağlılara, o cümlədən haputlara da öz təsirini göstərdi. Bu, onların düzən yerlərə miqrasiyasına gətirib çıxardı. 1860-1880-ci illərdə təkcə haputlar tərəfindən Quba qəzasının şərq hissəsində, Bakı quberniyasının Göyçay və Şamaxı qəzalarında, eləcə də Yelizavetpol quberniyasının Nuxa qəzasında xeyli sayda yaşayış məntəqəsi yaradıldı. 

    Ötən əsrin 50-ci illərinə kimi Haput kəndinin əhalisinin əsas  məşğuliyyəti əkinçilik olmuşdur. Sonradan burada heyvandarlıq kolxozu yaradılmışdır. Kolxozlar ləğv edildikdən sonra camaat fərdi heyvandarlıq təsərrüfatları ilə məşğuldur.

    Əhalinin böyük əksəriyyəti  qədimdə olduğu kimi köçəri həyat keçirir. Onlar ilin bir yarısını qışlaqdа, digər yarısını isə yaylaqda olurlar. Hər il oktyabrın 1-dən 15-dək qoyun sürülərini qışlağa endirir, may ayının 1-15-i arası isə yaylağa çıxarırlar.

    Şahdağ xalqlarının məskunlaşdığı dağ kəndlərində kətan lifini əyirən əmək aləti olan vəlvələ geniş yayılmışdır. Bu pərsəngli əyircəkdə təkcə kətan kəndir deyil, həm də yun ip əyirmişlər. Kənddə ibtidai məktəb fəaliyyət göstərir.

    Tanınmış dilçi alimlərdən N.Marr, N.Yakovlev, L.Jirkov və başqaları Şahdağ dil qrupunun bir neçə dildən ibarət olduğunu göstərmişlər. Kiçik Sovet Ensiklopediyasında Şahdağ xalqlarının ləzgilər, onların dilinin ləzgi dili olduğu göstərilir. İ.Qerber də XVIII əsrdə Şahdağ xalqlarının dilinin ləzgi dili olduğunu qeyd etmişdir. O, həmçinin onların bir qayda olaraq tatar (azərbaycan) dilini bildiklərini vurğulamışdır.

    Haputluların ana dili haput dili olub Qafqaz dilləri ailəsinin Nax-Dağıstan qoluna aiddir. Yazısız dillərdən sayılan haput dili yalnız məişət səviyyəsində işlənir. Haput dilinin linqvistik xüsusiyyətlərindən danışarkən bir sıra dilçilər onu qrız dilinin dialekti hesab edir, digərləri isə ayrıca dil olduğunu göstərirlər. 

    Filologiya elmləri doktoru Şəmsəddin Sədiyev 2000-ci ildə Moskvada çap olunmuş “Dağıstan dilləri” kitabındakı “Qrızlar” adlı oçerkində Qrız, Haput, Cek və Əlik kəndlərinin əhalisinin qrız dilində danışdığını göstərmiş, bu dilin qrız, haput, cek və əlik şivələrindən ibarət olduğunu bildirmişdir. Cek və əlik şivələrində 9 dodaqlanan samit olduğu halda, haput dilində bu, yoxdur. Qrız və cek şivələrində olan bəzi afrikatlara da haput şivəsində təsadüf olunmur. Qrız dilinə xas olan sait və samitlər haput şivəsinə də aiddir.  

    Haputlar üç dildə – haput, ləzgi və azərbaycan dillərində danışırlar. Sevindirici haldır ki, kəndin sakini Əhməd Musayev 87 səhifədən ibarət “Azərbaycanca-haputca lüğət” kitabını tərtib edərək çapa hazırlayıb. İnanırıq ki, həmin kitab haput dilinin qorunub saxlanmasına öz töhfəsini verəcək.

Hazırda Azərbaycanda bu xalqın nümayəndələrinin sayı 15 minə yaxındır.

 

Sədaqət KƏRİMOVA



ДРУГИЕ НОВОСТИ
ВСЕ НОВОСТИ
14:12Черкесы между прошлым и будущим13:59Русскоязычная коранистика досоветского периода16:02Мигрантов из Центральной Азии вновь стали массово «приглашать» на фронт, даже в мечетях08:55В Австрии в 2022 году совершено 1324 правонарушений на почве исламофобии08:47В Конье стартовала «Неделя турецкой кухни»18:53Монастырский комплекс Худавенг обладает особым значением.16:54Сохранение биоразнообразия, как фактор защиты окружающей среды16:46Саммит в Сиане, как сигнал роста влияния Китая в Центральной Азии16:42В Кыргызстане прошла неделя моды AK-Buura Fashion Week-202317:20Благодаря строительству коридора Север - Юг России избежит изоляции от Мирового океана17:06Что происходит в Гагаузии16:44Доклад Госдепа о свободе религий – инструмент вмешательства в дела Азербайджана09:59HEYDƏR ƏLİYEVƏ ARXALANAN GƏNC AZƏRBAYCANLI MÜTƏRCİM21:06ON SOME PECULIARITIES OF TALYSH DECORATIVE- APPLIED ART18:26Депортация крымских татар: не утихающая боль народа18:05Китай стремится усилить влияние в Центральной Азии21:34Azərbaycan dili haqqında 1400 il bundan qabaq Kəsra Ənuşirəvan Adilin qeydləri19:05Azərboyconi sərboz17:01Гагаузия может объявить о своей независимости16:28Etibar Əliyev_ ğurbətədə vətəni dardi kəşə şair.....20:06Cəmiyyətimizdə oğlan uşaqlarına verilən qüsurlu tərbiyə və məişət zorakılığı11:38«Media savadlılığı və qazilər: “Hansı daha təhlükəlidir: müharibə yoxsa informasiya?" adlı tədbir Bakıda davam edib09:18От Агалыка до Памира12:40Xıdır İlyas-Hıdrellez20:11Лексика нашего времени16:04Си Цзиньпин пригласил в Китай с госвизитом президента КР и еще трех стран ЦА15:37AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI MULTİKULTURALİZM SİYASƏTİNİN NÜMUNƏSİ KİMİ21:00Творчество Юнуса Эмре уже 7 веков озаряет путь человечества15:04AZƏRBAYCAN CƏMİYYƏTİNİN RƏSULZADƏ “TƏƏSSÜBÜ” və NƏRİMANOV “NİFRƏTİ” (2-ci yazı)14:48AZƏRBAYCAN CƏMİYYƏTİNİN RƏSULZADƏ "TƏƏSSÜBÜ" və NƏRİMANOV "NİFRƏTİ" ( 1-ci yazı )14:38Будущее зерновой следки17:54В Астане открылась выставка «Доспехи казахских батыров»11:43Новую конституцию Узбекистана поддержали более 90% участников референдума18:15Победителем этапа Гран-при «Формулы-1» в Баку стал Серхио Перес06:58Cənublu məşhur pedaqoq Zehtabinin də qanı molla rejiminin “vicdanındadır”...06:52В Фергане обсудили взаимодействие ж/д структур тюркских государств06:37Турецкая Республика Северного Кипра получила статус наблюдателя в ТюркПА18:24Барлас: Утверждения армян по 1915 году - самая большая ложь XX века16:39ЦСБ: в Израиле проживают 9,727 миллиона человек, 73,5% из них - евреи16:31В Иране убит известный аятолла Аббас-Али Сулеймани19:04Игра на четверых: для чего Израиль подружился с соседями Ирана18:40Семья из Турции ухаживает за собакой, разбудившей хозяев за минуты до землетрясения17:12Iran deputatının Azərbaycana məsləhət verməkliyi17:05İRANIN AZƏRBAYCANA QARŞI İDEOLOJİ FƏALİYYƏTİNİN MƏRHƏLƏLƏRİ17:40Доклад Сената Канады: исламофобия глубоко укоренилась в стране12:44Goranboyda “Hansı daha təhlükəlidir: müharibə, yoxsa informasiya?" adlı layihə çərçivəsində qazilərlə görüş keçirilib.13:59Россия делает ставку на многополярный мир и выход из изоляции12:36“Hansı daha təhlükəlidir: müharibə, yoxsa informasiya?" adlı layihə Yevlaxda davam edib.10:14Запущен процесс по ликвидации Молдовы09:26“Hansı daha təhlükəlidir: müharibə, yoxsa informasiya?"08:17TPAO: Черноморский газ начнет поступать в дома в Турции в мае08:21Католики всего мира празднуют Пасху08:07«Шма Исраэль»08:00CƏNUBİ AZƏRBAYCAN SEPAHIN HƏDƏFİNDƏ10:37İlaxır çərşənbədir, il tamam olur16:57Зачем Грузии закон об "иноагентах"? Аргументы сторонников и противников15:58KARMA və SEÇİM AZADLIĞI!09:35Azerbaijan envoy to Israel: You cannot use our airfields to attack Iran09:13Avestanın "Videvdat" bölümünün Azərbaycan dilinə tərcüməsinin təqdimatı olub18:20Мидраш Раба. Эстер Раба17:36Русское евразийство и его восточноевропейские аналоги 100 лет назад и сейчас (на примере Венгрии)17:24«Разрубленная книга» и Надир-шах17:08Новая стратегия России в ЕАЭС15:31Tehran’s 'new old fear': Southern Azerbaijan wants independence18:25Yel çərşənbəsi- Yelli çərşənbə18:20Как будут развиваться события в Приднестровье11:37Веха в истории Азербайджана: Мамед Эмин Расулзаде15:22Интернет породил опасные фобии у людей15:02“Doğru üskü” gəldi çatdı14:53В Молдавии утвердили румынский язык как государственный09:00Haputlar16:19О некоторых особенностях устного народного творчества талышского народа.15:16Время Красного Дракона. возрастающая роль Китая в мировой политике11:27Генсек ТЮРКСОЙ провел встречи в Узбекистане12:59Modificarea formei capului/craniului Tn Caucazul de Sud si Orientul Apropiat in perioada tarzie a epocii bronzului - perioada timpurie a epocii fierului. Date arheologice si antropologice19:261905-1906-جی ایللر کوتلوی قیرغین‌لار18:47THE KHOJALY MASSACRE: THE BLOODIEST AND MOST FEARSOME TRAGEDY OF HUMAN HISTORY19:46Узбекистан признан самой гостеприимной страной на постсоветском пространстве15:06РУССКИЙ ЯЗЫК В КИРГИЗИИ ОСТАЕТСЯ СОЦИАЛЬНО ПРЕСТИЖНЫМ13:21قتل عام خوجالی: وحشتناکترین و خونین ترین فاجعه بشریت13:13Futbol’un Tarihcesi ve Divânü Lügati’t-Türk12:56Hocalı soykırımı: insanlık tarihinin en kanlı ve en korkunç trajedisi12:37مذبحة خوجالي: أخطر مأساة في تاريخ البشرية12:25Ходжалинский геноцид: самая кровавая трагедия ХХ века12:17İRANIN SAXTA TARİXİ14:43Dil və Ana dili haqqında düşüncələr10:21Kак скоро Таджикистан и Кыргызстан завершат пограничный спор16:24Azərbaycanın Qüzeyində və Güneyində Çərşənbə axşamları09:25ОДКБ и интеграционная безопасность евразийского пространства17:45Разоблачена команда хакеров, вмешивавшихся в выборы18:01BİR QRUP TƏBRİZLİ TƏRİF EŞİTMƏK ÜÇÜN RƏHBƏRİN HÜZURUNA GEDİR12:16Критикуя Украину, Венгрия идет в тюркский мир19:05Некоторые знаменитые эпитеты имама Али (а)19:02Азербайджанский актер-христианин продублировал фильм об Имаме Али на русский язык (ВИДЕО)18:36Как живут потомки согдийцев в труднодоступном ущелье Таджикистана19:58Четвероногие герои: Собаки, которые помогают спасать людей из-под руин в Турции11:31Налёт БПЛА Bayraktar AKINCI ve Bayraktar TB2 в зоне бедствия превысил 1,2 тыс. часов10:24დამტვრეული მანქანით, მაგრამ სუფთა გულით – აზერბაიჯანელი ახალგაზრდა თურქეთის დასახმარებლად19:22Почему Казахская ССР русифицировалась сильнее, чем другие республики Союза?16:29Узбекистан наконец-то договорился с талибами13:22Zəlzələlər ilahi cəzadırmı?09:55Xızır Peyğəmbər xoş gəlir, dərdlilərə, dara düşənlərə qurtuluş gətirir.17:54В казахстанском Туркестане прошел "Первый межпарламентский форум стран ЦентрАзии"15:56Картина сдвига плиты Анатолии прояснится после анализа со спутников - Доглиони15:46“Oğru üsgü” başlayıb... Novruz yaxınlaşır21:09Израиль, Иран и Россия: деликатные "красные линии"20:46Армения и Иран совместно готовят военную провокацию против Азербайджана20:41Ermənistan və İran Azərbaycana qarşı hərbi təxribat hazırlayır20:19Невероятное геологическое событие: Турция сегодня сдвинулась на три метра18:23Свыше 100 тыс. граждан Турции готовы стать добровольцами AFAD09:14Kiçik Çillə ilə Böyük Çillənin mübahisəsi nə ilə bitib?09:53Abbas Mirzə Qacarın A.Qriboyedovun Tehranda qətli ilə bağlı imperatora yazdığı məktub15:49Мысли и синдром хронической усталости12:02Турецкая литература XIII-XVIII вв. Опыт исторической биографистики14:19Этномузыкадин проект14:13Министр: Страны выстраиваются в очередь для закупки турецких БПЛА13:51İRAN TERROR AKTINDAN SONRA AZƏRBAYCANA QARŞI İDEOLOJİ FƏALİYYƏTİNİ GENİŞLƏNDİRİR12:53Иранские СМИ: дроны-камикадзе, атаковавшие военный объект в Исфахане, в Иран доставили курды11:45МИНИСТР ОБОРОНЫ ИЗРАИЛЯ ПРОВЕЛ ТЕЛЕФОННЫЕ РАЗГОВОРЫ С ГЛАВАМИ МИНОБОРОНЫ И ГОСПОГРАНСЛУЖБЫ АЗЕРБАЙДЖАНА17:12Отчет миндиаспоры Израиля: российско-украинская война способствовала всплеску антисемитизма во всем мире19:02Бергман: атака в Исфахане была осуществлена «Мосадом»21:46Кто и зачем нанес удар по Ирану - и при чем здесь гиперзвуковое оружие10:35"Аль-Арабия": за атаками на военные объекты в Иране стоит Израиль19:49Allaha inanmaqla Onu həyatın mənası halına gətirmək arasındakı fərq19:05İran bizə nə edir?17:29Казахстан построит под Ташкентом транспортно-логистический терминал11:25Иран без хиджаба17:37Mübarək Rəcəb ayının əməlləri17:28В Швеции большинство преступлений на почве ненависти направлены против мусульман17:06Alban monastırlarının ən gözəl nümunəsi - Xudavəng16:46“Saya gəzdirmək” günü... Yəni qışın tən yarısıdır...17:20Почему РПЦ поддерживает войну за империю17:04Bayraktar TB2 – прорывные технологии 2023 года10:49İranda türk fəallar İran dərsliklərinə etiraz olaraq Türkcə kitabçalar paylaşıb21:14İRANDA TÜRK DİLİ21:06İranın 20 Yanvar hadisələrini görməzliyi13:42Azərbaycanın müxtəlif təbəqələri tərəfindən Tehrana göndərilmiş nümayəndələrə teleqraflar.13:34İSLAM İNQİLABI, SONRA NƏ10:26WP: чат-бот ChatGPT на основе ИИ дает продуманные и развернутые ответы на разные запросы20:09Протесты экоактивистов на Лачинской дороге: в 3 вопросах16:45Как война сказалась на влиянии России в Центральной Азии16:57Какова будет численность тюрков в 2050 году16:02Излюбленная конно-спортивная игра кыргызов: кок-бору16:44Спор о национальности Николая Коперника продолжается08:03Зангезурский коридор: роль и значимость16:25İrandakı indiki dünyəvi inqilabla 1978-79-cu illər antimonarxist inqilabın müqayisəsi16:40İRANIN REGİONUN GEOSİYASİ VƏZİYYƏTİNƏ RİYAKAR MÜNASİBƏTİ16:12Президент Ицхак Герцог посетил черкесское селение в Израиле10:29İRANLI “alim”in 21 AZƏR haqqında, daha doğrusu 23 Azərdə dediklərindən.17:39Тель-Авив признал связь с ноябрьским ударом по иранской колонне в Сирии16:39Акция азербайджанских активистов на Лачинской дороге продолжается09:49Западная пресса сообщает о двух десятках застрявших у Босфора танкеров09:34МВД Германии сообщило о росте числа сторонников «Граждан рейха»07:33İRANLILARIN ƏKSƏRİYYƏTİNİN NİFRƏT ETDİYİ REJİMİN KÖLƏ MÜDAFİƏÇİSİ07:24В Белом доме заявили о беспрецедентном военном сотрудничестве РФ и Ирана08:22“AĞILLI” ADAMLARIN AĞILSIZ İDDİALARI07:48Соглашение по морским зонам: вклад в суверенитет Турции и Ливии18:25İranda dünyəvi inqilab16:12Ташкент готовится к ярмарке «Туризм на Шелковом пути»15:20Ильхам Алиев: Баку отвечал и продолжит отвечать на любые антиазербайджанские шаги11:44В Турции началась сборка прототипа отечественного военного самолета12:40Türk Dövlətləri Təşkilatının tarixi-ənənəvi kökləri varmı... (2-ci yazı)12:07یادداشت ولایتی درباره مسائل اخیر بین ایران و جمهوری آذربایجان: من هم یک آذری هستم11:57В Баку состоялся праздник в честь святого архистратига Божия Михаила и всех небесных сил бесплотных - престольный день13:03Türk Dövlətləri Təşkilatının tarixi-ənənəvi kökləri varmı... (I yazı)12:21FİRUDİN İBRAHİMİ MÜASİR TƏDQİQATLAR KONTEKSTİNDƏ12:01Xamenei nə türkdür,nə də farsdır17:18США вернулись к покорению Луны16:52Iran hakimiyyəti bəhailəri casus elan edib16:37Возможен ли мир в Украине?13:01Почему Иран против Зенгезурского коридора16:54Если у деспота есть его гнёт, то у угнетаемого есть Бог16:40İranda türklərə qarşı ayrı-seçkilik17:52“İran xərab şod...”22:47KÖLƏ SƏDAQƏTİ18:25ارتباط با یک ایرانی مثل یک بازی شطرنج است18:18Мнение других – что это означает?18:10“Məhkum qadınlara dəstək tədbirləri” layihəsi çərçivəsində tədbir keçirilib.16:16Кипр тюркского раздора14:43Tehran hakimiyyəti Azərbaycanla münasibətlərini fars-türk deyil, türk-türk müstəvisində formalaşdırır14:28“Dəyərlərimizi Unutmayaq” adlı sənədli filmin təqdimatı keçirilib14:25“Günahsız qan” sənədli filminin ilkin təqdimatı baş tutub.19:428 noyabr 2022-ci il tarixində İrandakı etirazlarla bağlı məlumat18:35Президент Ирана предупредил об угрозе «гибридной войны» против страны18:23İRAN SAYTI CƏNUBİ AZƏRBAYCAN SİYASİ TƏŞKİLATLARI HAQQINDA16:29Şuşa Azərbaycan xalqının milli təfəkkürünü, mədəniyyətini, tarixini özündə təcəssüm edən məkanlardan biridir16:18Bu gün Katolik Kilsəsi Romada Lateran Bazilikasının (kilsəsinin) təqdis edilməsi gününü qeyd edir.15:04Елена Косолапова: Зачем уезжать из Баку, где тебя любят и ценят16:12Террористы РКК контролируют 80% наркотрафика в Европе14:48Nə monarxiya, nə teokratiya, ancaq demokratiya16:11Radif Mustafayev: ученый и воин карабахской войны15:54«Культурной столицей тюркского мира» станет туркменский город Анев15:45Как агенты влияния Запада руководят российскими университетами17:34Açıq və gizli niyyətli İran17:28İran ruhanisi ölkədə siyasətin dəyişməsi ilə bağlı referendum keçirilməsini tələb edib11:41Шушинская декларация является вершиной отношений между Азербайджаном и Турцией19:10Iranda dünyəvilik inqilabı11:28В Анкаре пройдет конференция "Победа в Карабахе: Обретшая свободу историческая Родина"11:14İranın xarici siyasətindəki "din"14:54Начались учения воинских частей Сил специального назначения на южных границах Азербайджана– ВИДЕО
САМОЕ ЧИТАЕМОЕ
  1. CƏNUBİ AZƏRBAYCAN SEPAHIN HƏDƏFİNDƏ
  2. Католики всего мира празднуют Пасху
  3. «Шма Исраэль»
  4. TPAO: Черноморский газ начнет поступать в дома в Турции в мае
  5. “Hansı daha təhlükəlidir: müharibə, yoxsa informasiya?"
  6. “Hansı daha təhlükəlidir: müharibə, yoxsa informasiya?" adlı layihə Yevlaxda davam edib.
  7. Goranboyda “Hansı daha təhlükəlidir: müharibə, yoxsa informasiya?" adlı layihə çərçivəsində qazilərlə görüş keçirilib.
  8. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI MULTİKULTURALİZM SİYASƏTİNİN NÜMUNƏSİ KİMİ
  9. Доклад Сената Канады: исламофобия глубоко укоренилась в стране
  10. Семья из Турции ухаживает за собакой, разбудившей хозяев за минуты до землетрясения
  11. Запущен процесс по ликвидации Молдовы
  12. İRANIN AZƏRBAYCANA QARŞI İDEOLOJİ FƏALİYYƏTİNİN MƏRHƏLƏLƏRİ
  13. Iran deputatının Azərbaycana məsləhət verməkliyi
  14. Доклад Госдепа о свободе религий – инструмент вмешательства в дела Азербайджана
  15. Россия делает ставку на многополярный мир и выход из изоляции
  16. В Иране убит известный аятолла Аббас-Али Сулеймани
  17. ЦСБ: в Израиле проживают 9,727 миллиона человек, 73,5% из них - евреи
  18. Cənublu məşhur pedaqoq Zehtabinin də qanı molla rejiminin “vicdanındadır”...
  19. В Астане открылась выставка «Доспехи казахских батыров»
  20. Победителем этапа Гран-при «Формулы-1» в Баку стал Серхио Перес
  21. ON SOME PECULIARITIES OF TALYSH DECORATIVE- APPLIED ART
  22. Игра на четверых: для чего Израиль подружился с соседями Ирана
  23. Барлас: Утверждения армян по 1915 году - самая большая ложь XX века
  24. Лексика нашего времени
  25. Турецкая Республика Северного Кипра получила статус наблюдателя в ТюркПА
  26. Творчество Юнуса Эмре уже 7 веков озаряет путь человечества
  27. Cəmiyyətimizdə oğlan uşaqlarına verilən qüsurlu tərbiyə və məişət zorakılığı
  28. Новую конституцию Узбекистана поддержали более 90% участников референдума
  29. Azərbaycan dili haqqında 1400 il bundan qabaq Kəsra Ənuşirəvan Adilin qeydləri
  30. AZƏRBAYCAN CƏMİYYƏTİNİN RƏSULZADƏ “TƏƏSSÜBÜ” və NƏRİMANOV “NİFRƏTİ” (2-ci yazı)
  31. В Фергане обсудили взаимодействие ж/д структур тюркских государств
  32. «Media savadlılığı və qazilər: “Hansı daha təhlükəlidir: müharibə yoxsa informasiya?" adlı tədbir Bakıda davam edib
  33. AZƏRBAYCAN CƏMİYYƏTİNİN RƏSULZADƏ "TƏƏSSÜBÜ" və NƏRİMANOV "NİFRƏTİ" ( 1-ci yazı )
  34. Будущее зерновой следки
  35. Etibar Əliyev_ ğurbətədə vətəni dardi kəşə şair.....
  36. От Агалыка до Памира
  37. Си Цзиньпин пригласил в Китай с госвизитом президента КР и еще трех стран ЦА
  38. Xıdır İlyas-Hıdrellez
  39. Azərboyconi sərboz
  40. Депортация крымских татар: не утихающая боль народа
ОПРОС

Где будете встречать Новый год?


 
«    May 2023    »
B.e.Ç.a.ÇC.a.CŞB
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
293031 
ГАЛЕРЕЯ